Hiểu đúng câu nói “ Tiên trách kỷ hậu trách nhân ”

1. Tiên trách kỷ hậu trách nhân là gì ?

“Tiên trách kỷ hậu trách nhân” là câu nói rất ý nghĩa của ông cha dạy con cháu về cách sống, cách tu dưỡng đạo đức. Hiểu đơn giản “Tiên trách kỷ hậu trách nhân” là việc khi gặp những khó khăn, trắc trở trong cuộc sống thì không nên trách móc hay đổ lỗi cho người khác mà hãy nên xem xét và nhìn nhận về bản thân mình trước. 

Thông qua câu này, ông cha ta muốn nhắn nhủ con cháu rằng sự gặp khó khăn, vấp ngã hãy tự nhìn nhận lại vấn đề của bản thân trước khi đánh giá, đổ lỗi cho người khác. Việc nhìn lại bản thân mỗi khi khó khăn, hấp gã sẽ là cơ hội để bạn thấy được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân. Khi bản thân đã làm hết sức, cố gắng hết mình mà vẫn không đạt được kết quả mong muốn hãy nghĩ đến những tác động bên ngoài. 

Đọc thêm: Top việc làm đang tuyển dụng mới nhất 2024

2. Làm thế nào để “ tiên trách kỷ”

Hiện nay, trong cuộc sống hiện đại thì đa số mọi người đều sống ngược với câu “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”. Chính nỗi sợ bị quy trách nhiệm, sợ nhìn nhận sự yếu kém của bản thân khiến chúng ta đổ lỗi cho những tác động bên ngoài một cách vô thức. Vậy làm sao để khắc phục? Sau đây là những cách đơn giản giúp bạn rèn luyện lối sống có trách nhiệm:

Thay đổi tư duy

Khi xảy ra vấn đề trong cuộc sống chúng ta có thói quen đổ lỗi là do bên trong luôn mang tâm lý nạn nhân, thiếu đi sự chủ động trong mọi tình huống. Nếu muốn từ bỏ thói quen này, đầu tiên bạn phải thay đổi suy nghĩ của mình. Khi xảy ra bất kỳ vấn đề gì hãy tự xem lại bản thân và có trách nhiệm với những gì mình đã gây ra. Bạn cần phải có suy nghĩ chủ động chứ không để mọi thứ xung quanh ảnh hưởng đến quyết định của mình. 

Đọc thêm: 5 Bài học từ tục ngữ “một nghề cho chín còn hơn chín nghề”

Thay đổi từ ngôn từ

Bạn đã bao giờ có những suy nghĩ: “Dạo này hàng xóm hát hò ồn quá nên mình chả học được gì cả!”, “ Dạo này thời tiết mưa gió nên không phù hợp để tập thể dục!” hay những câu khẳng định như “Nếu bố mẹ cho con đi học thêm thì con đã không học kém thế này!”. Đây chính là dấu hiệu của những hành vi “trách nhân” mà chúng ta hay gặp phải.

Do vậy, ngay bây giờ chúng ta phải thay đổi từ những điều nhỏ nhất. Bạn phải chú ý điều khiển suy nghĩ bản thân theo hướng tích cực, lấy sự việc khác được đặt làm trọng tâm và bản thân phải nằm ở thế bị động. Theo thời gian, bạn sẽ tự nhiên có thói quen thay đổi được suy nghĩ của mình.

Thay đổi hành động

Nếu quen với việc đổ lỗi cho hoàn cảnh và người khác thì việc bạn làm chỉ là trách móc và luôn nghĩ rằng mình không thể tác động tới điều đó. Do đó, bạn thường sẽ không thể thừa nhận điểm yếu từ bên mình và sửa chữa, khắc phục chúng. Nếu muốn bản thân hoàn thiện hơn thì phải nhìn nhận lại, tìm hiểu nguyên nhân thật cẩn thận và tự khắc phục điều đó để không lặp lại sai lầm đó nữa.

3. Ý nghĩa của “Tiên trách kỷ hậu trách nhân ”

Khi công việc không thuận lợi và diễn ra đúng ý của chúng ta khiến công việc bị thất bại thì đầu tiên hãy trách bản thân mình vì đã không đủ năng lực, không chuẩn bị kỹ lưỡng, chưa dồn quá nhiều công sức và tâm huyết trong công việc.

Dù cho có những nhân tố hoặc yếu tố nào tác động đi chăng nữa sau đó khiến mọi thứ không thuận lợi thì hãy trách móc bản thân mình trước vì đã thiếu sự bao quát toàn bộ mọi việc. Mục đích của câu nói này có lẽ để khuyên nhủ hoặc răn dạy con cháu sau này phải biết nhận lỗi về mình trước khi đổ lỗi cho người khi gặp những rủi ro và vấn đề không tốt, sau đó hãng suy nghĩ và nhận xét những người có liên quan.

Có nghĩa là thay vì đổ lỗi trực tiếp cho những người khác thì hãy thử một lần nhìn lại bản thân xem đã thực sự tốt và làm đúng hay chưa, nếu bản thân chưa thật sự làm tròn đúng trách nhiệm thì liệu bạn có tư cách và đủ căn cứ trách móc người khác hay không? “Tiên trách kỷ hậu trách nhân” được xem như là một câu nói, một lời khuyên, một bài học mà bất cứ một ai trong chúng ta, nhất là những người trẻ nên suy ngẫm.

Đọc thêm: Giá trị bản thân là gì? 4 tiêu chí xác định giá trị bản thân

4. “Tiên trách kỷ” giúp bạn hoàn thiện chính mình

“Tiên trách kỷ hậu trách nhân” quả thực là một bài học sâu sắc giúp bản thân mỗi người sống một cách chủ động hơn. “Trách kỷ” là cách tự vấn lại bản thân mình, nhìn nhận bản thân đã sai ở đâu, yếu kém ở đâu để có thể khắc phục. Như vậy, bạn mới không ngừng phát triển hơn nữa cả về tư duy, nhân cách, đạo đức. Mọi chuyện xảy ra với bạn khó khăn hay thuận lợi đi chăng nữa thì hãy luôn nghĩ mình là nguyên nhân chính. Việc tự kiểm điểm lại bản thân giúp bạn có cơ hội giúp bạn có thể tự giải quyết được khó khăn của mình, nâng cao giá trị cho chính bản thân mình. Khi biết “tiên trách kỷ hậu trách nhân” bạn sẽ trở thành một người xứng đáng để người tôn trọng, tin tưởng và ngưỡng mộ. 

Đọc thêm: 7 giá trị cốt lõi khi xây dựng giá trị bản thân

Tóm lại, câu nói "Tiên trách kỷ hậu trách nhân" thể hiện sự nhấn mạnh vai trò của sự chuẩn bị và trách nhiệm của con người trong xã hội. Trong bài viết trên,1900 - tin tức việc làm đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích. Hy vọng bạn hiểu ró và áp dụng hiệu quả !