Trong hệ thống giáo dục đại học tại Việt Nam, sinh viên khi tốt nghiệp sẽ được xếp loại dựa trên điểm trung bình tích lũy (GPA). Theo thang điểm 4, một tấm bằng loại trung bình thường tương đương với mức GPA từ 2.0 đến dưới 2.5. Với nhiều người, đây có thể là một con số “không mấy tự hào”, thậm chí gây cảm giác tự ti khi so sánh với những người tốt nghiệp loại Khá, Giỏi.
Tuy nhiên, bằng trung bình không đồng nghĩa với việc bạn “vô dụng” hay không có tương lai. Trên thực tế, điểm số chỉ phản ánh một phần nhỏ trong quá trình học tập – và hoàn toàn không đủ để đánh giá toàn diện năng lực, kỹ năng hay tiềm năng phát triển của bạn. Rất nhiều sinh viên ra trường với học lực trung bình nhưng lại có kỹ năng mềm tốt, tinh thần cầu tiến và khả năng học hỏi rất cao – đây mới là những yếu tố được nhà tuyển dụng đánh giá cao trong môi trường làm việc thực tế.
Thế nên, nếu bạn đang cầm trên tay một tấm bằng đại học loại trung bình, đừng vội buồn hay hoang mang. Điều quan trọng không phải là bạn xuất phát từ đâu, mà là bạn sẽ chọn hướng đi nào tiếp theo để phát triển bản thân và tạo dựng sự nghiệp cho riêng mình.
Khi tốt nghiệp với tấm bằng trung bình, cảm giác buồn, thất vọng hay lo lắng là điều rất dễ hiểu. Bạn có thể nghĩ rằng: “Liệu mình có xin được việc không?”, “Nhà tuyển dụng có chê điểm mình thấp?”, hay “Mình có phải thua thiệt so với bạn bè không?”. Nhưng hãy dừng lại một chút và cùng nhìn lại thực tế của thị trường tuyển dụng ngày nay.
Trên thực tế, rất nhiều công ty không quá coi trọng bằng cấp, đặc biệt là ở những ngành nghề thiên về kỹ năng như marketing, công nghệ thông tin, thiết kế, bán hàng hay truyền thông. Thay vào đó, họ quan tâm nhiều hơn đến những thứ mà bằng đại học không thể đo lường được – như cách bạn giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp, khả năng học hỏi nhanh, và tinh thần làm việc. Không ít nhà tuyển dụng chia sẻ thẳng thắn rằng: “Chúng tôi tuyển người có thái độ tốt và chịu được áp lực, hơn là chỉ giỏi lý thuyết.” Điều này có nghĩa là, nếu bạn biết phát triển bản thân đúng hướng, điểm số trung bình không hề là rào cản lớn như bạn tưởng.
Hãy thử nghĩ đơn giản thế này: tấm bằng chỉ là chiếc vé vào cửa, còn bạn có giữ được vị trí hay thăng tiến hay không phụ thuộc vào những gì bạn làm sau khi vào làm. Thay vì dằn vặt vì kết quả học tập, bạn nên tập trung vào việc rèn luyện kỹ năng, học thêm các chứng chỉ nghề, tìm cơ hội làm việc thực tế hoặc phát triển thương hiệu cá nhân. Đó mới là cách để bạn vượt lên từ một xuất phát điểm khiêm tốn.
Tóm lại, bằng trung bình có thể khiến bạn chậm hơn một chút so với người khác, nhưng nếu bạn không bỏ cuộc, bạn hoàn toàn có thể tạo ra một “cuộc lội ngược dòng” đáng tự hào. Đừng để một con số trên giấy quyết định giá trị và tương lai của bạn.
Nếu học lực chưa phải là điểm mạnh, thì kỹ năng chính là “vũ khí” để bạn bật lên. Các nhà tuyển dụng hiện nay đánh giá rất cao những ứng viên có thể làm được việc ngay, dù điểm GPA không quá ấn tượng. Hãy dành thời gian để rèn luyện các kỹ năng thực tế như viết lách, thiết kế, bán hàng, phân tích dữ liệu, lập trình, ngoại ngữ hoặc quản lý thời gian. Bạn có thể học từ các khóa online uy tín như Coursera, Udemy, Google Skillshop hoặc YouTube. Càng trau dồi kỹ năng sớm, bạn càng dễ tạo ra lợi thế cạnh tranh và bù đắp cho học lực trung bình.
Khi không có lợi thế về điểm số, bạn hoàn toàn có thể “ăn điểm” ở phần kinh nghiệm. Rất nhiều sinh viên bằng trung bình đã đi làm thêm từ năm 2, năm 3 và khi ra trường họ có đến 1–2 năm kinh nghiệm làm việc thực tế. Đừng ngại bắt đầu từ công việc nhỏ như trợ giảng, bán hàng, hỗ trợ marketing, nhập liệu… Miễn là công việc giúp bạn hiểu môi trường làm việc, rèn thái độ chuyên nghiệp và có thêm trải nghiệm thật. Những gì bạn học được trong công việc thực tế thường quan trọng hơn nhiều so với điểm GPA trên bảng điểm.
Bạn có thể không có bằng giỏi, nhưng hoàn toàn có thể tạo ra một bản CV khiến nhà tuyển dụng phải dừng lại đọc kỹ. Hãy tập trung trình bày rõ ràng các kỹ năng, thành tích thực tế (dù nhỏ), hoạt động ngoại khóa, dự án cá nhân hoặc công việc làm thêm. Đặc biệt, bạn nên viết phần Mục tiêu nghề nghiệp và Giới thiệu bản thân thật chân thật, thể hiện tinh thần cầu tiến. Ngoài ra, đầu tư vào hình thức CV đẹp mắt, trình bày rõ ràng sẽ giúp bạn ghi điểm ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Nếu bạn cảm thấy bằng đại học chưa đủ mạnh, hãy bổ sung ngay bằng chứng chỉ nghề. Đây là cách nhanh và hiệu quả để chứng minh năng lực chuyên môn. Ví dụ: học kinh tế thì có thể thi MOS, Google Ads, IELTS; học IT thì có CCNA, AWS, chứng chỉ lập trình; học kế toán thì có chứng chỉ Kế toán tổng hợp thực hành, hoặc ACCA. Chứng chỉ không chỉ giúp bạn nâng cao kiến thức thực tế mà còn khiến CV của bạn nổi bật hơn giữa hàng trăm hồ sơ.
Nếu bạn cảm thấy ngành mình học không phù hợp, hoặc bằng đại học chưa giúp bạn làm được việc, đừng ngần ngại học lại theo hướng thực tế hơn. Học nghề hiện nay không còn là điều đáng ngại. Các trung tâm đào tạo nghề ngắn hạn trong lĩnh vực thiết kế, sửa chữa điện – điện tử, pha chế, spa – làm đẹp, marketing online hay lập trình… đang mở ra rất nhiều cơ hội việc làm nhanh và lương tốt. Việc đầu tư 6 tháng đến 1 năm để học nghề mới có thể giúp bạn có được công việc ổn định hơn nhiều so với việc tiếp tục loay hoay chỉ vì tấm bằng trung bình.
Các tập đoàn lớn đôi khi yêu cầu bằng cấp cao, nhưng doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) thì linh hoạt hơn rất nhiều. Họ thường ưu tiên thái độ làm việc, khả năng thích nghi và tinh thần học hỏi thay vì điểm số. Đây chính là “vùng đất” cực kỳ phù hợp để bạn khởi đầu sự nghiệp. Môi trường SME thường cho phép bạn làm nhiều việc, học hỏi nhanh và dễ thăng tiến nếu bạn thể hiện tốt. Đặc biệt, nếu bạn có năng lực thực tế, cơ hội được giữ lại, tăng lương hoặc chuyển sang công ty lớn cũng rất rộng mở.
Không nhất thiết phải đi theo con đường truyền thống, bạn cũng có thể tạo ra công việc cho chính mình. Nếu bạn có thế mạnh về sáng tạo, kỹ thuật, ngoại ngữ hoặc bán hàng – hãy nghĩ đến việc làm freelance (viết content, dịch thuật, thiết kế, quay – dựng video, quản lý fanpage…) hoặc kinh doanh online nhỏ. Nhiều bạn sinh viên học lực trung bình nhưng nhờ làm freelance hoặc tự bán hàng mà có thu nhập gấp đôi người đi làm văn phòng. Quan trọng là bạn dám thử và kiên trì phát triển trong lĩnh vực mình yêu thích.
Thay vì chỉ tập trung vào bằng cấp, hãy bắt đầu xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp cho bản thân trên nền tảng số. Bạn có thể viết blog, chia sẻ kiến thức trên LinkedIn, quay video chia sẻ hành trình học tập hoặc kinh nghiệm cá nhân trên TikTok, YouTube… Điều này không chỉ giúp bạn rèn kỹ năng mềm mà còn có thể thu hút nhà tuyển dụng hoặc cơ hội hợp tác từ các bên khác. Trong thời đại số, một cá nhân có thương hiệu riêng thường tạo được ấn tượng mạnh hơn cả một chiếc bằng loại Giỏi.
Khi thấy bạn bè ra trường với bằng Giỏi, có công việc tốt hoặc đi du học, bạn rất dễ rơi vào trạng thái tự ti, thất vọng về bản thân. Tuy nhiên, mỗi người có một xuất phát điểm và hành trình khác nhau. Việc so sánh bản thân quá nhiều sẽ chỉ khiến bạn áp lực, mệt mỏi và dễ mất phương hướng. Thay vào đó, hãy tập trung vào mục tiêu riêng của mình và tiến bộ từng bước. Chậm mà chắc còn tốt hơn là nhanh rồi gục ngã vì chạy theo người khác.
Nhiều bạn vì sợ bị từ chối mà không dám nộp hồ sơ xin việc, đặc biệt là vào các công ty “xịn”. Nhưng sự thật là không ai đánh giá bạn chỉ qua tấm bằng. Nếu bạn có kỹ năng, thái độ tốt và một bản CV rõ ràng, bạn hoàn toàn có thể tạo ấn tượng tích cực với nhà tuyển dụng. Hãy mạnh dạn ứng tuyển – tệ nhất là bạn học được từ lần phỏng vấn đó, còn tốt nhất là… bạn được nhận vào làm!
Nhiều người chọn cách học tiếp, học thêm văn bằng 2 hoặc cao học chỉ vì muốn “che” đi tấm bằng trung bình ban đầu. Nhưng nếu bạn không thật sự thay đổi cách học và phát triển kỹ năng, thì dù học tiếp cũng khó cải thiện được năng lực thực tế. Học thêm là tốt, nhưng hãy đảm bảo bạn học để bổ sung kỹ năng, mở rộng cơ hội, chứ không phải để “né” đi những điểm yếu chưa giải quyết được.
Bằng đại học trung bình không phải là một “bản án” cho tương lai của bạn. Thực tế, nhiều người thành công không phải vì học giỏi, mà vì họ luôn có tinh thần học hỏi, làm việc chăm chỉ và không ngừng cải thiện bản thân. Tấm bằng chỉ là một phần trong hành trình dài, nhưng chính kỹ năng, kinh nghiệm và thái độ làm việc mới là yếu tố quyết định sự thành công của bạn trong sự nghiệp.
Hãy nhớ rằng, con đường sự nghiệp không phải lúc nào cũng thẳng tắp và dễ dàng. Đừng để một tấm bằng trung bình ngăn cản bạn. Chúng ta hoàn toàn có thể thay đổi số phận nếu biết cách nắm bắt cơ hội và phát triển bản thân đúng cách. Thay vì lo lắng về việc có được việc làm hay không, hãy tập trung vào việc nâng cao kỹ năng và luôn tạo ra cơ hội cho chính mình.
Nếu bạn kiên trì, sáng tạo và biết cách học hỏi, mọi thứ sẽ dần mở ra và bạn sẽ thấy rằng một tấm bằng không phải là tất cả. Hãy tin tưởng vào bản thân và bước đi vững vàng trên con đường mình chọn!
Đăng nhập để có thể bình luận
Cùng 1900.com.vn khám phá xu hướng số hóa hoạt động logistics hàng không tại Việt Nam, nơi công nghệ giúp tối ưu vận hành, giảm chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng, đồng thời mở ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp vận tải hàng không.
Hợp đồng lao động là căn cứ pháp lý quan trọng xác lập mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ có những loại hợp đồng nào, quyền và nghĩa vụ ra sao trong từng trường hợp. Bài viết dưới đây 1900.com.vn sẽ giúp bạn nắm rõ các loại hợp đồng lao động phổ biến theo quy định hiện hành.
Không phải bất cứ khi nào nhận được thư offer ứng viên đều nhận lời và đi làm. Có rất nhiều yếu tố tác động đến quyết định của ứng viên như mức lương, tìm được công việc khác ưng ý hơn, môi trường làm việc không phù hợp, v.vv.. Cùng 1900.com.vn giải đáp "Thư từ chối nhận việc là gì? Cách viết thư chuyên nghiệp" nhé.