1. Kỹ sư điện tử viễn thông là gì?
Kỹ sư điện tử viễn thông trong Tiếng Anh được gọi là Electrical Telecommunications Engineer. Họ là những người làm công việc quản lý, sử dụng và điều khiển những thiết bị điện tử phục vụ cho nhu cầu tìm kiếm và truyền thông tin của con người như hệ thống vệ tinh, ăng ten truyền tín hiệu, hệ thống cáp ngầm dưới đáy biển, TV, máy tính, điện thoại…
2. Top kỹ năng cần thiết cho kỹ sư điện tử viễn thông mới ra trường
Kiến thức chuyên môn
- Kiến thức vững về nguyên lý hoạt động của các mạch điện tử: Một kỹ sư điện tử viễn thông trước hết phải hiểu rõ về nguyên lý hoạt động của các mạch điện tử – từ mạch tương tự (analog) đến mạch số (digital), từ cảm biến đến bộ khuếch đại, từ các tín hiệu RF đến truyền dẫn quang. Bạn cần nắm được cách đọc sơ đồ mạch, phân tích nguyên lý hoạt động, và thậm chí là thiết kế mạch in cơ bản (PCB).
- Kỹ năng lập trình nhúng: Song song đó, trong thời đại số, kỹ năng lập trình nhúng là cực kỳ quan trọng. Biết sử dụng C/C++ để lập trình vi điều khiển như Arduino, STM32 hay ESP32 sẽ giúp bạn tạo ra các sản phẩm có khả năng tương tác – một xu hướng nổi bật của điện tử hiện đại. Nếu bạn quan tâm đến lĩnh vực xử lý tín hiệu, việc thành thạo các công cụ như MATLAB hoặc Simulink sẽ là điểm cộng lớn. Những công cụ này không chỉ giúp bạn mô phỏng tín hiệu mà còn phân tích và tối ưu hệ thống.
- Kỹ năng mô phỏng phân tích mạng truyền thông: Với những ai định hướng theo mảng viễn thông, bạn cần có kiến thức cơ bản về mạng truyền thông: hiểu mô hình OSI, TCP/IP, các khái niệm như băng thông, nhiễu, tín hiệu số hóa… đồng thời cập nhật kiến thức về công nghệ truyền dẫn hiện đại như 5G, mạng cảm biến không dây (WSN), IoT. Cuối cùng, bạn nên làm quen với các phần mềm chuyên dụng như Altium Designer, Proteus, OrCAD, Multisim... Không chỉ để mô phỏng, bạn còn cần tạo được bản thiết kế thực tế sẵn sàng đi vào sản xuất.
- Kỹ năng sử dụng Tiếng Anh: Không thể làm kỹ sư giỏi nếu bạn không sử dụng được tiếng Anh. Từ datasheet, tài liệu kỹ thuật, video hướng dẫn, cho đến việc viết báo cáo, giao tiếp với đối tác nước ngoài – tiếng Anh luôn xuất hiện. Bạn không cần nói trôi chảy như bản xứ, nhưng hãy đảm bảo mình có thể đọc hiểu tài liệu chuyên ngành, viết mô tả kỹ thuật, và giao tiếp cơ bản khi cần.
Kỹ năng mềm
- Kỹ năng giao tiếp rõ ràng, trình bày logic: Một người giỏi chuyên môn nhưng thiếu kỹ năng mềm sẽ gặp khó khăn khi làm việc nhóm, trình bày ý tưởng hoặc giải quyết các vấn đề phát sinh. Trong môi trường làm việc thực tế, bạn cần biết giao tiếp rõ ràng, trình bày logic, và nhất là làm việc nhóm hiệu quả. Hãy tưởng tượng bạn đang phát triển một thiết bị IoT – nếu không giao tiếp tốt với nhóm phần mềm, nhóm thiết kế cơ khí hay quản lý dự án, sản phẩm sẽ dễ trục trặc.
- Khả năng giải quyết vấn đề: Kỹ sư cần có khả năng phát hiện và giải quyết các vấn đề kỹ thuật một cách sáng tạo và hiệu quả. Điều này đòi hỏi khả năng phân tích vấn đề, đưa ra giải pháp và thực hiện thử nghiệm để xác nhận tính khả thi của giải pháp.
- Kỹ năng giải quyết vấn đề: Kỹ sư điện tử viễn thông thường phải đối mặt với những vấn đề phức tạp và thường xuyên phải tìm ra các giải pháp hiệu quả. Kỹ năng này bao gồm khả năng phân tích vấn đề, thu thập dữ liệu, đánh giá các tùy chọn và lựa chọn giải pháp phù hợp nhất. Sự sáng tạo và kỹ năng logic cũng là yếu tố quan trọng giúp Kỹ sư điện tử viễn thông thành công trong việc giải quyết các thách thức kỹ thuật.
- Khả năng học hỏi và cập nhật: Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, việc duy trì và nâng cao kiến thức luôn là một yêu cầu cần thiết cho Kỹ sư điện tử viễn thông. Sự sẵn sàng học hỏi và cập nhật các xu hướng công nghệ mới, chuẩn giao tiếp mới.

3. Mô tả công việc của Kỹ sư điện tử viễn thông
Trở thành Kỹ sư điện tử viễn thông, bạn sẽ có vô vàn những công việc, nhiệm vụ phải hoàn thành, bao gồm:
Quản lý hạ tầng công nghệ thông tin và mạng
Quản lý hạ tầng công nghệ thông tin và mạng là trách nhiệm rất quan trọng đối với vai trò Kỹ sư điện tử viễn thông. Điều này bao gồm cài đặt và duy trì các hệ thống an ninh mạng để đảm bảo bảo mật cho toàn bộ hệ thống. Ngoài ra, Kỹ sư điện tử viễn thông phải có khả năng quản lý việc cài đặt, bảo trì và nâng cấp các hệ điều hành, phần mềm và phần cứng của công ty. Họ cũng phải xử lý các vấn đề hoặc lỗi kỹ thuật phát sinh một cách nhanh chóng và hiệu quả để đảm bảo sự liên tục và ổn định của môi trường công nghệ thông tin nội bộ.
Quản lý dự án và triển khai công nghệ
Kỹ sư điện tử viễn thông phải có khả năng lãnh đạo và quản lý các dự án công nghệ thông tin, từ giai đoạn thiết kế đến triển khai và vận hành. Họ chịu trách nhiệm thiết kế chi tiết, thi công, nghiệm thu và hoàn công các dự án, đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng và thời gian hoàn thành. Đồng thời, việc cài đặt và bảo trì hệ thống mạng như LAN, WAN, VPN, Firewall, Server Room, cũng như các dịch vụ như DNS/DHCP/AV/UPS/NAP là rất quan trọng để hệ thống hoạt động trơn tru và hiệu quả.
Hỗ trợ kỹ thuật và phát triển sản phẩm
Trong vai trò Kỹ sư điện tử viễn thông, việc hỗ trợ kỹ thuật là một phần không thể thiếu. Họ phải xử lý mọi vấn đề kỹ thuật phát sinh, lên kế hoạch và thực hiện các hoạt động bảo trì để đảm bảo sự liên tục của hệ thống. Đồng thời, họ cũng cần hỗ trợ khách hàng khi có yêu cầu và đảm bảo rằng quy trình và quy định được thiết lập và tuân thủ một cách chặt chẽ. Ngoài ra, việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp sáng tạo và phù hợp với yêu cầu công việc và phát triển sản phẩm là một phần quan trọng để cải thiện và mở rộng năng lực công nghệ của tổ chức.

4. Cách nâng cao thu nhập công việc tại vị trí Kỹ sư điện tử viễn thông
Kết hợp thực hành và kinh nghiệm thực tế
Bên cạnh kiến thức sách vở, một kỹ sư điện tử viễn thông trẻ cần có kinh nghiệm thực hành. Hãy bắt đầu từ những dự án cá nhân nhỏ như làm bộ đo nhiệt độ, hệ thống điều khiển từ xa qua WiFi/Bluetooth, hay cảm biến phát hiện chuyển động. Nếu có thể thực tập tại doanh nghiệp, đừng ngần ngại nhận việc tay chân để học hỏi. Điều quan trọng là bạn từng va chạm thực tế và không sợ bắt tay vào làm.
Học thêm và nâng cao kiến thức chuyên môn
Để trở thành một chuyên gia trong lĩnh vực điện tử viễn thông, hãy liên tục cập nhật và học hỏi về các công nghệ mới như 5G, IoT, trí tuệ nhân tạo và mạng lưới viễn thông. Điều này có thể đòi hỏi bạn tham gia các khóa đào tạo, chứng chỉ hoặc đào tạo liên quan để nắm vững các kiến thức và kỹ năng mới nhất trong ngành.
Xây dựng và phát triển các mối quan hệ trong ngành
Xây dựng vòng quan hệ rộng có thể giúp bạn tạo ra cơ hội kinh doanh và thu nhập cao hơn. Tham gia vào các sự kiện ngành, hội thảo và hội nghị để gặp gỡ và kết nối với các chuyên gia, đối tác và khách hàng tiềm năng. Quan hệ tốt có thể dẫn đến cơ hội hợp tác, dự án phụ và đề xuất công việc mới.
Đóng góp vào các dự án đột phá
Tìm cách hoặc chủ động yêu cầu tham gia vào các dự án và sản phẩm đột phá trong lĩnh vực viễn thông. Điều này có thể bao gồm việc đóng góp vào quá trình thiết kế, phát triển và triển khai các hệ thống viễn thông tiên tiến. Bằng cách đạt được thành công trong các dự án quan trọng, bạn có thể thu hút sự công nhận và đánh giá cao từ công ty và khách hàng, dẫn đến cơ hội thu nhập cao hơn.
Trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực cụ thể
Tập trung phát triển chuyên môn sâu về một lĩnh vực cụ thể trong viễn thông, chẳng hạn như hệ thống viễn thông không dây, mạng di động, hoặc viễn thông quang. Trở thành chuyên gia có thể tạo ra giá trị cao hơn và thu hút sự quan tâm từ các công ty và tổ chức. Điều này có thể dẫn đến cơ hội làm việc trong các dự án và vị trí cao cấp hơn, đi kèm với thu nhập tương xứng.
Phát triển kỹ năng mềm
Khả năng giao tiếp tốt, kỹ năng lãnh đạo, khả năng làm việc nhóm và khả năng giải quyết vấn đề là những yếu tố quan trọng giúp bạn nổi bật trong công việc. Hãy cân bằng giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm thay vì chỉ tập trung phát triển vào một mảng để có thể thăng tiến lên các cấp bậc quản lý, từ đó tăng thu nhập của bản thân.
Một kỹ sư điện tử viễn thông mới ra trường, nếu muốn tạo được chỗ đứng vững chắc, cần kết hợp hài hòa giữa năng lực chuyên môn – kỹ năng mềm – ngoại ngữ – thực hành thực tế. Không ai giỏi ngay từ đầu, nhưng nếu bạn nghiêm túc đầu tư cho bản thân, rèn luyện từng ngày, cơ hội nghề nghiệp tốt sẽ đến.
Đọc thêm:
Tổng quan Ngành kỹ thuật điện tử viễn thông: Học gì? Làm gì? Lương ra sao?
Điện tử viễn thông là gì? Mức lương, công việc của kỹ sư điện tử viễn thông