F&B là viết tắt của “Food and Beverage”, có nghĩa là ngành thực phẩm và đồ uống. Đây là lĩnh vực bao gồm tất cả các hoạt động kinh doanh liên quan đến ăn uống, từ quán cà phê nhỏ, quán ăn vỉa hè đến các nhà hàng cao cấp, chuỗi cửa hàng nhượng quyền, khách sạn, resort... Ngành F&B luôn nằm trong nhóm ngành có tỷ lệ tăng trưởng cao, vì ăn uống là nhu cầu thiết yếu của con người. Tuy nhiên, đây cũng là một lĩnh vực có mức độ cạnh tranh cực kỳ gay gắt. Để trụ vững và phát triển, người kinh doanh phải hiểu rõ thị trường và có chiến lược cụ thể.
Kinh doanh F&B (viết tắt của Food and Beverage) là ngành kinh doanh dịch vụ ăn uống. Nó bao gồm tất cả các hoạt động liên quan đến việc chuẩn bị, chế biến và phục vụ đồ ăn, thức uống cho khách hàng. Ngành F&B rất đa dạng, bao gồm nhiều loại hình kinh doanh khác nhau, từ các nhà hàng sang trọng đến các quán ăn nhanh bình dân, quán cà phê, quán bar, dịch vụ catering, v.v.
Ngành F&B tại Việt Nam có mức độ cạnh tranh cực kỳ gay gắt. Theo thống kê từ Hiệp hội Nhà hàng Việt Nam (RAV), chỉ tính riêng tại TP.HCM đã có hơn 50.000 địa điểm ăn uống từ nhỏ đến lớn, và con số này vẫn tiếp tục tăng đều mỗi năm.
Tuy nhiên, tỷ lệ “đào thải” cũng rất cao. Một khảo sát từ Q&Me 2023 cho thấy, 60% quán ăn – cà phê nhỏ lẻ đóng cửa chỉ sau 6 – 12 tháng hoạt động. Nguyên nhân chính là thiếu kế hoạch kinh doanh, định vị thương hiệu không rõ ràng và không đủ sức cạnh tranh với các chuỗi lớn. Năm 2022, chuỗi cà phê The Coffee House phải đóng hơn 20 cửa hàng trong khi vẫn tiếp tục mở mới ở các vị trí đắc địa hơn – cho thấy sự "thanh lọc" mạnh mẽ trong ngành, nơi chỉ những mô hình linh hoạt và quản lý tốt mới có thể tồn tại.
Một quán ăn hoặc tiệm cà phê mới khai trương thường rất dễ thu hút khách bằng các chương trình khuyến mãi như “mua 1 tặng 1”, “giảm giá 50%”, hoặc đơn giản là không gian đẹp, phù hợp check-in. Nhưng để khách quay lại lần 2, lần 3 thì là một câu chuyện hoàn toàn khác.
Theo khảo sát của Nielsen, 80% khách hàng F&B sẵn sàng thử quán mới, nhưng chỉ khoảng 30% quay lại nếu trải nghiệm không tốt, dù món ăn ngon. Chuỗi trà sữa Toocha từng nổi tiếng và mở rộng nhanh chóng tại TP.HCM, nhưng chỉ sau 2 năm đã phải rút lui khỏi thị trường Việt Nam do không giữ được khách trung thành, trong khi đối thủ như Gong Cha, Koi Thé lại không ngừng tăng trưởng nhờ đầu tư mạnh vào chất lượng và dịch vụ.
Trong ngành F&B, chất lượng món ăn – thức uống và trải nghiệm khách hàng là hai yếu tố sống còn. Dù quán có thiết kế đẹp đến đâu, chạy quảng cáo rầm rộ cỡ nào, nếu đồ ăn không ngon, phục vụ kém thì cũng khó duy trì được doanh thu.
Một nghiên cứu từ Harvard Business Review chỉ ra rằng, mỗi trải nghiệm khách hàng tích cực có thể tăng khả năng khách quay lại đến 70%, trong khi chỉ một lần trải nghiệm tệ hại có thể khiến khách “block” thương hiệu mãi mãi. Chuỗi nhà hàng Gogi House – thuộc Tập đoàn Golden Gate – luôn chú trọng đào tạo nhân viên phục vụ và kiểm soát chất lượng nguyên liệu. Nhờ đó, dù giá không rẻ, nhưng vẫn duy trì lượng khách ổn định nhờ sự đồng nhất về trải nghiệm tại tất cả các chi nhánh.
Ngành F&B là một trong những ngành có tính “trend” cao nhất – nghĩa là hành vi tiêu dùng của khách hàng thay đổi liên tục theo xu hướng xã hội, sức khỏe và công nghệ.
Ví dụ:
Báo cáo từ Statista cho biết, 67% người tiêu dùng Việt Nam trẻ tuổi (Gen Z, Millennials) cho rằng “trải nghiệm ăn uống phải đi kèm tính bền vững và sức khỏe”.
=> Điều này buộc các thương hiệu F&B phải liên tục cập nhật sản phẩm, thiết kế không gian mới, cải tiến bao bì và quy trình phục vụ để theo kịp thị hiếu.
Trong vài năm trở lại đây, ngành F&B tại Việt Nam phát triển với tốc độ chóng mặt, đặc biệt là ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng. Các mô hình F&B không ngừng được đổi mới để đáp ứng xu hướng tiêu dùng hiện đại. Dưới đây là 5 mô hình kinh doanh F&B đang phổ biến và có nhiều tiềm năng phát triển:
Theo thống kê từ Euromonitor, ngành cà phê tại Việt Nam có giá trị thị trường lên đến 1,2 tỷ USD vào năm 2024, với tốc độ tăng trưởng trung bình 7%/năm. Việt Nam là quốc gia tiêu thụ cà phê lớn thứ 2 thế giới, chỉ sau Brazil (theo ICO – International Coffee Organization). Điều này cho thấy thị trường cà phê trong nước cực kỳ tiềm năng.
Tại TP.HCM, mỗi con đường lớn gần như đều có từ 5 – 10 quán cà phê. Tuy nhiên, thị phần lớn lại nằm trong tay các chuỗi lớn như Highlands Coffee (hơn 600 cửa hàng), The Coffee House (khoảng 160 cửa hàng), và Starbucks (hơn 100 cửa hàng). Xu hướng hiện nay là mở quán cà phê kết hợp không gian làm việc, thư giãn, hoặc theo phong cách eco, tối giản.
Sau đại dịch COVID-19, người tiêu dùng có xu hướng “ăn ngon để tận hưởng”, dẫn đến sự tăng trưởng trở lại mạnh mẽ của mô hình nhà hàng. Theo Báo cáo ngành dịch vụ ăn uống 2023 từ Statista, tổng doanh thu nhà hàng tại Việt Nam đạt hơn 20 tỷ USD, tăng trưởng trung bình 8%/năm. Theo báo cáo từ Vietnam Report 2024, mô hình nhà hàng chiếm 32% tổng doanh thu ngành F&B, đặc biệt là các mô hình buffet và nhà hàng chuyên món đang có xu hướng phát triển mạnh sau đại dịch. Golden Gate Group – chủ sở hữu các chuỗi nhà hàng Gogi House, Kichi Kichi, Hutong – hiện có hơn 400 nhà hàng trên toàn quốc và đạt doanh thu hơn 6.000 tỷ đồng năm 2023.
Mô hình nhà hàng phù hợp với người có vốn đầu tư từ trung bình đến lớn, ưu tiên vị trí đắc địa và cần quản trị vận hành tốt.
Theo báo cáo từ Q&Me, có đến 76% người tiêu dùng Việt dưới 30 tuổi uống trà sữa ít nhất 2 lần/tuần. Trong đó, các thương hiệu như Gong Cha, KOI Thé, TocoToco đang chiếm thị phần lớn nhất ở khu vực thành thị. Thị trường trà sữa Việt Nam được định giá gần 400 triệu USD năm 2024, với mức tăng trưởng trung bình 15–20%/năm. Đây là phân khúc được giới trẻ ưa chuộng nhất trong ngành F&B. Việt Nam từng nằm trong Top 3 thị trường tiêu thụ trà sữa lớn nhất khu vực Đông Nam Á, với giá trị lên đến hơn 300 triệu USD/năm (theo Momentum Works 2022).
Các thương hiệu nổi bật: Gong Cha, KOI Thé, Tiger Sugar, TocoToco… Ngoài ra, xu hướng "healthy" lên ngôi trong 2 năm gần đây khiến các thương hiệu nước ép – detox – sữa hạt được chú ý hơn, phù hợp với mô hình take-away hoặc bán online.
Mô hình này phát triển mạnh sau đại dịch do nhu cầu tiêu dùng mang về (take-away) tăng cao. Theo dữ liệu từ ShopeeFood, đơn hàng tiệm bánh và đồ ăn nhanh tăng hơn 30% trong năm 2023 so với năm trước. Ví dụ như các chuỗi như Paris Baguette, Tous Les Jours đang mở rộng sang nhiều tỉnh thành; trong khi các thương hiệu nội địa như Tiệm bánh Savouré lại ghi điểm nhờ sản phẩm thủ công và chăm chút thương hiệu.
Mô hình food truck là hình thức kinh doanh F&B (thực phẩm và đồ uống) bằng xe lưu động – thường là xe tải, xe bán tải hoặc xe van được cải tạo thành gian bếp nhỏ có thể chế biến và phục vụ món ăn trực tiếp cho khách hàng. Food truck phát triển mạnh trong những năm gần đây vì chi phí đầu tư thấp hơn nhiều so với mở quán cố định, linh hoạt di chuyển đến các vị trí đông người như công viên, sự kiện, khu du lịch, trường học hoặc văn phòng. Theo Statista, thị trường food truck toàn cầu được định giá khoảng 1,16 tỷ USD vào năm 2022 và dự kiến sẽ tăng trưởng mạnh nhờ vào xu hướng tiêu dùng nhanh – gọn – tiện. Ở Việt Nam, mô hình này bắt đầu nở rộ tại các thành phố lớn như TP.HCM và Hà Nội, đặc biệt phù hợp với giới trẻ thích trải nghiệm mới, phong cách phục vụ năng động và các món ăn "bắt trend" như hamburger, bánh mì, trà sữa, cà phê take-away.
Với hình thức kinh doanh nhượng quyền thì bạn không tự xây dựng thương hiệu, mà mua lại quyền sử dụng thương hiệu của một chuỗi có sẵn, ví dụ: Highland, Gong Cha, Phúc Long, The Alley, Pizza Hut… Mô hình này phổ biến với nhà đầu tư có sẵn vốn (từ 500 triệu – vài tỷ đồng), muốn giảm rủi ro về thương hiệu, công thức, vận hành.
Theo báo cáo từ Vietnam Franchising Market 2023, số lượng thương hiệu F&B nhượng quyền tại Việt Nam tăng gần 30% so với năm 2022, tập trung ở trà sữa, cà phê và bánh ngọt.
| Mô hình | Ưu điểm | Hạn chế | Đánh giá |
|---|---|---|---|
| 1. Quán cà phê | - Dễ thu hút giới trẻ - Không gian sáng tạo đa dạng - Có thể kết hợp làm việc/hẹn hò |
- Cạnh tranh cực kỳ cao - Cần mặt bằng đẹp, đông người - Phụ thuộc vào trải nghiệm khách hàng |
- Highlands có hơn 600 chi nhánh (2024) - Người Việt tiêu thụ hơn 170.000 tấn cà phê/năm – top 2 thế giới - Gen Z là nhóm tiêu thụ cà phê nhiều nhất, đặc biệt cà phê máy lạnh và cà phê mang đi |
| 2. Nhà hàng | - Biên lợi nhuận cao - Phục vụ được nhiều phân khúc (bình dân, trung, cao cấp) - Nhiều món, nhiều concept |
- Vốn đầu tư lớn - Tốn chi phí vận hành (nhân sự, nguyên liệu, thuê mặt bằng…) |
- Doanh thu ngành nhà hàng năm 2023 tại Việt Nam: hơn 20 tỷ USD (Statista) - Buffet, lẩu nướng tăng trưởng mạnh sau dịch - Khách hàng ngày càng ưu tiên “ăn ngon – không gian đẹp – phục vụ tốt” |
| 3. Trà sữa – Nước ép – Đồ uống giải khát | - Dễ tiếp cận Gen Z - Quay vòng vốn nhanh - Vốn đầu tư vừa phải |
- Xu hướng thay đổi liên tục - Dễ bị bão hòa nếu không có món mới |
- Thị trường trà sữa Việt Nam năm 2023 trị giá 300 triệu USD (Momentum Works) - 72% giới trẻ uống trà sữa ít nhất 1 lần/tuần - Xu hướng “healthy drinks” tăng mạnh: nước ép, sữa hạt, cold brew |
| 4. Tiệm bánh – Ăn vặt – Món nhẹ | - Chi phí thấp, dễ mở bán online - Món ăn phù hợp thị hiếu người trẻ - Dễ sáng tạo, bắt trend |
- Biên lợi nhuận thấp nếu không quản lý tốt - Dễ bị sao chép ý tưởng |
- 70% người trẻ (18–30 tuổi) ăn vặt từ 2–3 lần/tuần (Q&Me 2023) - Chi trung bình 50k–100k/lần cho ăn vặt - Mô hình bán bánh/ngọt online tại TP.HCM tăng mạnh sau 2020 |
| 5. Xe đẩy – Food Truck – F&B di động | - Linh hoạt, dễ di chuyển - Chi phí đầu tư ban đầu thấp - Phù hợp lễ hội, khu du lịch |
- Cần giấy phép hoạt động - Phụ thuộc vào thời tiết, vị trí đậu xe |
- Xu hướng phổ biến tại Đà Lạt, Hội An, Đà Nẵng - Mô hình phù hợp khởi nghiệp với vốn dưới 100 triệu đồng - Mức doanh thu ước tính 1 xe cà phê take-away đạt 5–10 triệu/ngày nếu đặt đúng điểm bán |
| 6. Nhượng quyền F&B (Franchise) | - Có sẵn thương hiệu mạnh, công thức, quy trình - Được đào tạo & hỗ trợ marketing |
- Chi phí nhượng quyền cao - Bị kiểm soát nhiều điều khoản hợp đồng |
- Phí nhượng quyền Phúc Long: ~1–1.5 tỷ đồng - Mô hình này tăng trưởng 30%/năm tại Việt Nam (Franchise Market 2023) - Phù hợp với nhà đầu tư có vốn và ít kinh nghiệm ngành |
Theo khảo sát từ Q&Me (2023), 72% Gen Z chọn quán ăn vì "hợp xu hướng và không gian đẹp", trong khi 67% khách văn phòng ưu tiên “gần công ty và phục vụ nhanh”. Một trong những yếu tố cốt lõi khi bắt đầu kinh doanh F&B là phải xác định đúng đối tượng khách hàng mục tiêu. Việc này sẽ giúp bạn định hình được:
Theo dữ liệu từ iPOS.vn (2023), 70% doanh thu của quán F&B đến từ lượng khách vãng lai, và 80% quán chọn sai mặt bằng sẽ đóng cửa sau 12 tháng. Trong ngành F&B, vị trí = doanh thu. Một quán có vị trí đẹp, dễ thấy, dễ tiếp cận sẽ có lợi thế thu hút khách hàng một cách tự nhiên, tiết kiệm nhiều chi phí quảng cáo.
Theo khảo sát khách hàng ShopeeFood (2024), 83% người dùng sẵn sàng quay lại quán nếu món ăn ổn định và đúng vị lần đầu. Chỉ cần 2–3 món chủ lực tốt, bạn đã có thể xây dựng lượng khách trung thành. Không cần menu dài dòng, một quán ăn – đồ uống chỉ cần từ 15–25 món, nhưng mỗi món phải:
Theo báo cáo từ Reputa 2024, 86% khách hàng sẽ không quay lại quán nếu trải nghiệm dịch vụ tệ, dù món ăn ngon. Trong một thị trường cạnh tranh như F&B, dịch vụ tốt là lợi thế cạnh tranh lớn. Khách hàng không chỉ đến để ăn uống, họ còn muốn được phục vụ chu đáo, thân thiện và chuyên nghiệp.
Theo nghiên cứu từ Haravan 2023, 60% quán nhỏ không sử dụng phần mềm và mất kiểm soát dòng tiền, khiến thâm hụt chi phí, dẫn đến phá sản sau 6–12 tháng. Dù doanh thu có cao, nếu không kiểm soát tốt chi phí, quán F&B vẫn dễ lỗ nặng hoặc đóng cửa sau vài tháng hoạt động.
Theo ShopeeFood Insight (2024), 70% người dùng tìm quán ăn qua app giao hàng và mạng xã hội trước khi đến. Video đồ ăn trên TikTok giúp tăng lượt truy cập fanpage từ 2–5 lần chỉ trong 3 ngày. Marketing là công cụ quan trọng để đưa khách hàng đến lần đầu, còn sản phẩm và dịch vụ sẽ giúp họ quay lại.
Muốn kinh doanh F&B hiệu quả, bạn cần kết hợp tốt giữa chất lượng sản phẩm – vị trí – dịch vụ – marketing – quản lý vận hành. Thị trường này có thể sinh lời rất nhanh, nhưng cũng dễ “đốt vốn” nếu thiếu chiến lược. Hãy bắt đầu nhỏ, test sản phẩm kỹ, hiểu khách hàng và kiểm soát chi phí chặt chẽ – đó chính là nền móng cho sự thành công dài hạn trong ngành F&B.
Theo báo cáo từ iPOS.vn (2023), có đến 42% người kinh doanh F&B nhỏ lẻ không có bản kế hoạch tài chính – marketing cụ thể, và nhóm này chiếm hơn 65% các trường hợp thua lỗ hoặc đóng cửa trong năm đầu tiên. Nhiều người mở quán chỉ vì thấy bạn bè làm được, hoặc “đam mê nấu ăn” nên nghĩ mình cũng làm được. Tuy nhiên, kinh doanh không chỉ là nấu ăn – nó là một hệ thống quản lý tổng thể gồm tài chính, nhân sự, vận hành, marketing và dịch vụ. Hậu quả của việc này là không có lộ trình phát triển, không biết phải đầu tư bao nhiêu là đủ dẫn đến đội vốn và lỗ.
Theo khảo sát từ Reputa 2024, 59% người mở quán F&B nhỏ lẻ không khảo sát thị trường kỹ, và trong nhóm đó, 75% không trụ được quá 9 tháng. Nhiều người chọn mặt bằng đẹp nhưng không kiểm tra kỹ lưu lượng khách, thói quen ăn uống trong khu vực, hay đối thủ cạnh tranh xung quanh. Kết quả là mở quán xong mới phát hiện “khách không hợp”, “giá cao quá với khu vực” hoặc “bị vây bởi 5 quán tương tự”.
Theo số liệu từ ShopeeFood Business (2023), quán có dưới 25 món và có món chủ lực thường có tỉ lệ đơn hàng lặp lại cao hơn 1.8 lần so với các quán có menu dài nhưng dàn trải. Một sai lầm phổ biến là làm menu quá dài (30–50 món) với suy nghĩ “nhiều lựa chọn thì khách thích”. Thực tế, điều này khiến:
Vậy menu hiệu quả nên có 10–20 món chính, trong đó cần có 2–3 món signature giúp tạo thương hiệu.
Quán có thể ngon, vị trí đẹp, nhưng nếu khách không biết đến thì cũng... vắng như chùa Bà Đanh.Các lỗi thường gặp: Không có fanpage, Instagram hay TikTok - Không gắn Google Maps, không thu hút review - Không hợp tác với KOLs hay chương trình check-in tặng món.
Nhiều quán không đầu tư vào hình ảnh, mạng xã hội, không biết chạy quảng cáo, hoặc bỏ qua nền tảng giao hàng – khiến mất hoàn toàn nhóm khách online. Theo báo cáo ShopeeFood (2024), hơn 70% đơn hàng F&B xuất phát từ nền tảng online hoặc gợi ý mạng xã hội. Quán không làm marketing online sẽ mất đi hơn 60–80% cơ hội tiếp cận khách hàng mới.
Theo nghiên cứu từ Haravan (2023), 67% quán ăn – cà phê nhỏ không dùng phần mềm quản lý, và có thể bị thất thoát từ 8–15% doanh thu mỗi tháng do nguyên liệu dư thừa, nhân viên gian lận hoặc quản lý sai đơn hàng. Nhiều quán để nhân viên tự mua hàng, chế biến, tự quản lý quầy – dẫn đến:
Nếu không có hệ thống theo dõi kho, định mức món ăn, phần mềm POS – thì càng bán càng lỗ mà không nhận ra.
Sai lầm khi kinh doanh F&B không nằm ở món ăn dở – mà ở tư duy làm kinh doanh thiếu chiến lược. Nếu bạn muốn bước chân vào lĩnh vực này, hãy bắt đầu bằng việc:
✅ Lập kế hoạch rõ ràng
✅ Khảo sát thị trường kỹ lưỡng
✅ Xây dựng menu tinh gọn – có điểm nhấn
✅ Đầu tư marketing bài bản
✅ Ứng dụng phần mềm quản lý chuyên nghiệp
Kinh doanh F&B không đơn thuần là bán đồ ăn hay nước uống, mà là một hành trình đầy thử thách, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, khả năng quản lý và sự nhạy bén với xu hướng thị trường. Trong một ngành có tính cạnh tranh cao như F&B, chỉ cần một vài sai lầm nhỏ về quản lý chi phí, lựa chọn mặt bằng hay chiến lược marketing cũng có thể khiến bạn trả giá bằng thời gian, công sức và vốn liếng.
Tuy nhiên, nếu bạn xác định rõ khách hàng mục tiêu, xây dựng menu tinh gọn có điểm nhấn, đầu tư vào trải nghiệm dịch vụ và biết tận dụng công nghệ cũng như mạng xã hội để tiếp cận khách hàng, thì cơ hội thành công vẫn luôn rộng mở. Đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng ưu tiên chất lượng, sự tiện lợi và cảm xúc trải nghiệm – thì một thương hiệu F&B có tâm và có tầm vẫn luôn có chỗ đứng bền vững trên thị trường. Nếu bạn đang ấp ủ mở một quán ăn, quán cà phê hay mô hình F&B riêng, hãy bắt đầu từ kế hoạch rõ ràng, bước đi nhỏ nhưng chắc chắn. Kinh doanh F&B là cuộc chơi dài hơi – và người chiến thắng là người kiên trì, học hỏi không ngừng và không ngại thay đổi để phù hợp với nhu cầu thực tế.
Xem thêm các bài viết cùng chủ đề:
Đăng nhập để có thể bình luận
Trong thời đại số hóa, ngành Khoa học máy tính không chỉ mang lại cơ hội nghề nghiệp dồi dào mà còn giúp bạn nắm bắt xu thế, tạo ra những đột phá công nghệ. Dù bạn muốn trở thành lập trình viên, chuyên gia AI hay nhà nghiên cứu – học ngành này sẽ là bệ phóng vững chắc cho tương lai. Học Ngành Khoa học máy tính ra làm gì? 1900.com.vn tổng hợp Top 8 công việc tuyển dụng nhiều, lương cao 2025
Ngành Tài chính – Ngân hàng là một trong những ngành nghề hấp dẫn, với cơ hội nghề nghiệp đa dạng và mức lương cạnh tranh. Lương trong ngành này có sự phân hóa rõ rệt tùy theo vị trí công việc, kinh nghiệm, chứng chỉ chuyên môn và địa lý. Dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về mức lương trung bình của các vị trí trong ngành tài chính – ngân hàng, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập của bạn.
Trong cuộc sống, chúng ta thường xuyên phải đưa ra quyết định, từ những việc nhỏ nhặt hàng ngày đến những lựa chọn quan trọng ảnh hưởng đến tương lai. Để có thể "chọn mặt gửi vàng" một cách sáng suốt, việc "cân đo đong đếm" những mặt lợi và hại của từng phương án là vô cùng cần thiết. Và trong tiếng Anh, chúng ta có một cụm từ cực kỳ thông dụng để diễn tả quá trình này: "Pros & Cons". Vậy "Pros & Cons" là gì? Hãy cùng khám phá cách dùng chuẩn chỉnh và những ví dụ dễ hiểu ngay sau đây nhé!