Việc chọn ngành học sau khi tốt nghiệp THPT không chỉ là một bước ngoặt lớn mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai nghề nghiệp và cuộc sống của bạn sau này. Tuy nhiên, rất nhiều bạn học sinh hiện nay vẫn chọn ngành theo kiểu… “cảm tính” hoặc “ngẫu hứng”.
Nhiều bạn học sinh chọn ngành:
Nhưng thực tế thì sao?
👉 Sau vài năm học, nhiều bạn mới nhận ra mình không có chút đam mê hay khả năng với ngành mình đang học.
👉 Có bạn ra trường không xin được việc đúng ngành, đành phải làm trái ngành, lương thấp.
👉 Có bạn thậm chí phải học lại ngành khác, mất thêm thời gian và tiền bạc.
Chọn ngành học phù hợp giúp bạn có động lực học tập hơn vì được học thứ mình yêu thích, giỏi và thấy có ích. Ra trường dễ xin việc hơn, vì ngành học phù hợp với nhu cầu tuyển dụng xã hội..
Không ai muốn mất 4 năm đại học chỉ để “học cho xong” và rồi lại lạc lối giữa thị trường lao động đầy cạnh tranh cả, đúng không nào?
Bạn có thể rất yêu thích một ngành, nhưng nếu ngành đó đang bão hòa hoặc ít tuyển dụng, khả năng thất nghiệp sẽ rất cao. Ngược lại, nếu bạn học một ngành đúng xu hướng, cơ hội việc làm luôn rộng mở. Theo số liệu của VietnamWorks năm 2024 thì Ngành IT chiếm hơn 30% lượng tin tuyển dụng ở mức lương từ 15–30 triệu/tháng. Logistics, chăm sóc khách hàng, giáo dục là 3 ngành có nhu cầu tuyển dụng ổn định nhất sau đại dịch - Báo cáo của TOPCV cho biết. Dữ liệu của Bộ LĐTBXH, đến năm 2030, Việt Nam cần thêm hàng trăm nghìn lao động có kỹ năng trong lĩnh vực công nghệ cao và y tế.
Một ngành học sẽ trở thành "ác mộng" nếu bạn không có năng lực hoặc không có hứng thú với nó. Có thể sử dụng các trắc nghiệm Holland, MBTI, thử trải nghiệm nghề sớm hay tham gia trải nghiệm thực tế các Talkshow nghề nghiệp, chương trình hướng nghiệp, đi thực tập hè... để có nhận thức về nghề nghiệp và tìm ra định hướng phù hợp cho bản thân.
Bên cạnh đó, hãy tự hỏi bản thân Mình thích làm gì? Mình học giỏi môn gì nhất? Mình có thể làm điều đó trong 5 – 10 năm tới không?
Không phải ngành nào bạn thích cũng dễ theo đuổi – một số ngành có học phí rất cao hoặc đòi hỏi học trong nhiều năm. Việc cân nhắc tài chính sẽ giúp bạn chủ động hơn và tránh bỏ ngang giữa chừng vì không đủ chi phí. Chẳng hạn, các ngành Y – Dược – Răng Hàm Mặt: Học 6 – 7 năm, học phí dao động từ 40 – 200 triệu/năm hay các ngành Thiết kế thời trang – Du học – Hàng không: Học phí từ 80 triệu – hơn 1 tỷ nếu du học..
Trước khi chọn ngành, điều đầu tiên bạn cần làm là hiểu rõ chính mình. Hãy dành thời gian suy nghĩ về:
Hãy trả lời 3 câu hỏi quan trọng sau:
Ví dụ,
Sau khi hiểu rõ bản thân, bước tiếp theo là tìm hiểu thật kỹ về các ngành học mà bạn đang quan tâm. Điều quan trọng là phải trả lời được những câu hỏi như: Học ngành này ra làm nghề gì? Làm việc ở đâu? Môi trường làm việc như thế nào? Mức lương ra sao? Đừng chọn ngành chỉ vì cái tên nghe “oách”, mà hãy tìm hiểu cụ thể về nội dung học, cơ hội nghề nghiệp, và cả những thách thức có thể gặp. Bạn có thể đọc thông tin từ website chính thức của trường đại học, blog hướng nghiệp, hoặc xem video trải nghiệm nghề thật từ sinh viên, cựu sinh viên để có cái nhìn thực tế nhất.
Lắng nghe chia sẻ từ người thật – việc thật là một cách cực kỳ hiệu quả để hiểu sâu về ngành nghề. Bạn nên chủ động hỏi chuyện anh chị sinh viên đang học ngành bạn quan tâm, hoặc những người đã và đang làm trong nghề. Họ sẽ cho bạn biết những điều mà sách vở không có: học ngành đó có cực không, cơ hội việc làm thế nào, cần chuẩn bị gì từ sớm,... Hãy ưu tiên tham khảo từ người có trải nghiệm thực tế, vì họ sẽ cung cấp góc nhìn khách quan và cụ thể hơn những quảng cáo “đẹp như mơ” trên mạng. Nếu không quen ai, bạn có thể tìm đến các fanpage hướng nghiệp, câu lạc bộ sinh viên hoặc talkshow ngành nghề tại trường. Bạn có thể thực hiện các cách sau:
Bên cạnh đam mê và năng lực, học sinh cũng cần cân nhắc đến xu hướng việc làm hiện nay và tương lai. Bạn nên ưu tiên những ngành đang thiếu hụt nhân lực, có nhu cầu tuyển dụng cao, và ít rủi ro thất nghiệp. Theo thống kê từ VietnamWorks, TopCV, và Bộ LĐTBXH, các nhóm ngành như Công nghệ thông tin, Logistics, Y tế, Marketing, Giáo dục, Du lịch... đang được đánh giá là có tiềm năng lớn từ nay đến năm 2030. Ngược lại, một số ngành truyền thống như Quản trị kinh doanh, Kế toán... đang có dấu hiệu bão hòa. Việc dựa vào số liệu và xu hướng thực tế sẽ giúp bạn chọn ngành có tính ổn định và khả năng phát triển lâu dài.
Ngành Công nghệ thông tin đào tạo sinh viên về lập trình, phân tích hệ thống, trí tuệ nhân tạo, bảo mật dữ liệu và phát triển phần mềm. Sau khi tốt nghiệp, bạn có thể làm lập trình viên, kỹ sư phần mềm, kỹ sư dữ liệu, chuyên viên AI hoặc quản trị hệ thống cho các công ty công nghệ, tài chính, giáo dục hoặc thương mại điện tử. Ngành này đặc biệt phù hợp với học sinh học tốt Toán – Tin, tư duy logic tốt và yêu thích công nghệ. Theo nhiều báo cáo tuyển dụng, IT tiếp tục là nhóm ngành "khát nhân lực" đến năm 2030.
| Trường đào tạo | Điểm chuẩn 2022 | Điểm chuẩn 2023 | Điểm chuẩn 2024 | Tổ hợp môn xét tuyển |
|---|---|---|---|---|
| ĐH Bách Khoa Hà Nội (IT1 - Khoa học máy tính) | 28,65 | 28,53 | 28,53 | A00, A01 |
| ĐH Bách Khoa Hà Nội (IT2 - Kỹ thuật máy tính) | 28,48 | 28,48 | 28,48 | A00, A01 |
| ĐH Bách Khoa Hà Nội (IT-E10 - Khoa học dữ liệu và AI) | 28,22 | 28,22 | 28,22 | A00, A01 |
| ĐH Bách Khoa Hà Nội (IT-E15 - An toàn không gian số) | 27,9 | 27,9 | 27,9 | A00, A01 |
Digital Marketing là ngành học về cách quảng bá sản phẩm/dịch vụ thông qua các nền tảng kỹ thuật số như mạng xã hội, Google, email, website, v.v.
Sinh viên tốt nghiệp có thể làm chuyên viên marketing online, content creator, chạy quảng cáo Facebook/Google, SEO, phân tích dữ liệu người dùng hoặc quản lý thương hiệu số. Đây là ngành cực kỳ sôi động, phù hợp với học sinh sáng tạo, yêu thích mạng xã hội, giỏi viết lách hoặc có tư duy phân tích số liệu. Digital Marketing có nhu cầu tuyển dụng rất lớn do sự bùng nổ thương mại điện tử và xu hướng kinh doanh online.
| Trường đào tạo | Điểm chuẩn 2022 | Điểm chuẩn 2023 | Điểm chuẩn 2024 | Tổ hợp môn xét tuyển |
|---|---|---|---|---|
| ĐH Tài chính – Marketing | 24,8 | 24,2 | 24,6 | A00, A01, D01, D96 |
| Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (Phía Bắc) | 23,5 | 23,5 | 23,5 | A00, A01, D01 |
| ĐH Hoa Sen | 18 | 18 | 18 | A00, A01, D01, D09 |
Ngành Ngôn ngữ Anh trang bị kỹ năng ngôn ngữ, giao tiếp, biên – phiên dịch, viết học thuật và kiến thức văn hóa, kinh tế liên quan đến ngôn ngữ. Sinh viên tốt nghiệp có thể làm giáo viên tiếng Anh, biên – phiên dịch, nhân viên đối ngoại, trợ lý giám đốc, nhân sự tại công ty đa quốc gia hoặc du học – làm việc nước ngoài.
Ngành phù hợp với học sinh yêu thích ngoại ngữ, học tốt môn tiếng Anh và có định hướng làm việc trong môi trường quốc tế. Đây là ngành linh hoạt, dễ kết hợp với chuyên ngành khác như Kinh tế, Du lịch, Công nghệ,...
| Trường đào tạo | Điểm chuẩn 2022 | Điểm chuẩn 2023 | Điểm chuẩn 2024 | Tổ hợp môn xét tuyển |
|---|---|---|---|---|
| Đại học Ngoại ngữ – ĐHQG Hà Nội | 35,6 (thang 40) | 35,7 – 36 | 36 – 36,5 | D01, D14, D15 (Nhân hệ số tiếng Anh) |
| Đại học Hà Nội | 34 – 35 (thang 40) | 34,5 – 35,2 | 35 – 36 | D01, D14, D15 (Nhân hệ số tiếng Anh) |
| ĐH Kinh tế Quốc dân | 27 – 28 | 27,5 – 28,3 | 27,5 – 28,5 | D01, D96 |
| ĐH Sư phạm TP.HCM | 26,5 – 27,8 | 27 – 28 | 27 – 28,5 | D01, D14, D15 |
| ĐH Mở TP.HCM | 25 – 26,2 | 25,5 – 26,5 | 26 – 27 | D01, D14, D15 |
| ĐH Ngoại ngữ – Tin học TP.HCM (HUFLIT) | 22 – 24 | 23 – 25 | 24 – 26 | D01, D14, D15 |
Logistics là ngành học về việc lên kế hoạch, quản lý và vận hành chuỗi cung ứng hàng hóa từ nơi sản xuất đến tay người tiêu dùng. Sinh viên ra trường có thể làm nhân viên điều phối vận tải, quản lý kho, chuyên viên chuỗi cung ứng hoặc làm tại cảng – sân bay.
Ngành này phù hợp với học sinh có tính tổ chức, khả năng quản lý thời gian và thích môi trường năng động, quốc tế. Đây là lĩnh vực phát triển mạnh tại Việt Nam trong thời đại thương mại điện tử bùng nổ.
| Trường đào tạo | Điểm chuẩn 2022 | Điểm chuẩn 2023 | Điểm chuẩn 2024 | Tổ hợp môn xét tuyển |
|---|---|---|---|---|
| ĐH Kinh tế Quốc dân | 27,89 | 27,89 | 27,89 | A00, A01, D01, D07 |
| ĐH Giao thông Vận tải | 24,12 | 24,12 | 24,12 | A00, A01, D01, D07 |
| ĐH Công nghệ Giao thông Vận tải | 25,7 | 25,7 | 25,7 | A00, A01, D01, D07 |
Ngành điều dưỡng và chăm sóc sức khỏe đang rất cần nhân lực do dân số già hóa và nhu cầu chăm sóc y tế tăng cao. Sau khi tốt nghiệp, bạn có thể làm điều dưỡng viên tại bệnh viện, nhân viên y tế cộng đồng, hỗ trợ chăm sóc bệnh nhân tại các trung tâm y khoa, hoặc làm việc tại nước ngoài như Nhật, Đức.
Ngành phù hợp với học sinh có lòng nhân ái, yêu thích chăm sóc người khác, học tốt Sinh – Hóa. Đây là ngành không lo thất nghiệp và đang được nhiều nước phát triển hỗ trợ đào tạo, tuyển dụng.
| Trường đào tạo | Điểm chuẩn 2022 | Điểm chuẩn 2023 | Điểm chuẩn 2024 | Tổ hợp môn xét tuyển |
|---|---|---|---|---|
| ĐH Y Hà Nội | 20,25 | 20,25 | 20,25 | B00 |
| ĐH Tây Nguyên | 23,75 | 23,75 | 23,75 | B00 |
| ĐH Y Khoa Vinh | 23,15 | 23,15 | 23,15 | B00 |
| ĐH Kỹ thuật Y tế Hải Dương | 21 | 21 | 21 | B00 |
Nhóm ngành Kinh tế – Tài chính – Kế toán cung cấp kiến thức về quản lý tài chính, đầu tư, kế toán doanh nghiệp, ngân hàng và bảo hiểm. Sinh viên sau tốt nghiệp có thể làm kế toán viên, chuyên viên tài chính, kiểm toán, giao dịch viên ngân hàng, tư vấn bảo hiểm hoặc làm tại công ty chứng khoán. Ngành này phù hợp với học sinh học tốt Toán, có tính cẩn thận, tỉ mỉ và yêu thích làm việc với con số. Đây là nhóm ngành có quy mô tuyển dụng lớn và tính ổn định cao trong thị trường việc làm.
| Trường đào tạo | Điểm chuẩn 2022 | Điểm chuẩn 2023 | Điểm chuẩn 2024 | Tổ hợp môn xét tuyển |
|---|---|---|---|---|
| ĐH Ngoại thương | 27,8 | 27,45 | 27,3 – 27,8 | A00, A01, D01, D07 |
| ĐH Kinh tế Quốc dân | 26,1 | 25,3 – 25,7 | 25,6 – 26,03 | A00, A01, D01, D07 |
| Học viện Tài chính | 25,45 – 25,8 | 25,8 – 26,04 | 26,22 – 26,85 | A00, A01, D01, D07 |
| ĐH Thương mại | 25,8 – 25,9 | 25,7 – 25,9 | 25,1 – 26,15 | A00, A01, D01, D07 |
Ngành Giáo dục - sư phạm phù hợp với những bạn có tính kiên nhẫn, yêu trẻ, đam mê giảng dạy và mong muốn có công việc ổn định, có ý nghĩa với xã hội.
Sinh viên tốt nghiệp có thể làm giáo viên, trợ giảng, chuyên viên tư vấn giáo dục, làm việc tại các trung tâm đào tạo kỹ năng hoặc doanh nghiệp giáo dục. Ngành này phù hợp với học sinh yêu thích chia sẻ kiến thức, có khả năng diễn đạt, truyền đạt và mong muốn làm việc với trẻ em hoặc thanh thiếu niên. Dù cạnh tranh cao, ngành giáo dục vẫn giữ vai trò quan trọng và có nhu cầu ổn định lâu dài.
| Trường đào tạo | Điểm chuẩn 2022 | Điểm chuẩn 2023 | Điểm chuẩn 2024 (dự kiến) | Tổ hợp môn xét tuyển |
|---|---|---|---|---|
| ĐH Sư phạm Hà Nội | 24,85 – 28,5 | 25,4 – 28,8 | 25,5 – 29,0 | A00, A01, C00, D01, D15 |
| ĐH Sư phạm TP.HCM | 24,5 – 28,3 | 25,2 – 28,6 | 25,5 – 29,0 | A00, C00, D01, D14, D15 |
| ĐH Giáo dục – ĐHQG Hà Nội | 21 – 27 | 22 – 27,5 | 22 – 28 | A01, C00, D01, D14, D15 |
| ĐH Thủ đô Hà Nội | 20 – 26 | 21 – 27 | 21 – 27,5 | A00, C00, D01, D14, D15 |
| ĐH Sư phạm – ĐH Đà Nẵng | 18 – 26 | 19 – 26,2 | 19 – 26,5 | A00, C00, D01, D14, D15 |
Ngành này đào tạo kỹ năng quản lý và vận hành các hoạt động du lịch, lưu trú, ăn uống và dịch vụ khách hàng. Sau khi ra trường, bạn có thể làm hướng dẫn viên du lịch, nhân viên lễ tân, quản lý khách sạn, điều hành tour, tổ chức sự kiện hoặc làm tại resort, cruise, hãng hàng không.
Ngành phù hợp với học sinh năng động, giao tiếp tốt, yêu thích khám phá văn hóa và làm việc trong môi trường dịch vụ. Sau COVID-19, du lịch đang hồi phục mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội việc làm cả trong và ngoài nước.
Công nghệ thực phẩm là ngành học về bảo quản, chế biến, kiểm định chất lượng và phát triển sản phẩm thực phẩm. Cử nhân ngành này có thể làm chuyên viên kiểm định chất lượng (QA/QC), kỹ sư sản xuất, nghiên cứu và phát triển sản phẩm (R&D) hoặc làm tại các công ty thực phẩm, nước giải khát, chế biến nông sản. Ngành phù hợp với học sinh yêu thích Hóa học – Sinh học, đam mê ẩm thực, quan tâm đến sức khỏe và vệ sinh an toàn thực phẩm. Đây là ngành thiết yếu, gắn liền với đời sống và nông nghiệp Việt Nam.
Ngành kỹ thuật điện – điện tử trang bị kiến thức về hệ thống điện, điện tử công nghiệp, tự động hóa và điều khiển thông minh. Sau khi tốt nghiệp, bạn có thể làm kỹ sư điện, kỹ sư bảo trì, chuyên viên thiết kế hệ thống điện, làm việc tại các nhà máy sản xuất, công ty điện lực hoặc lĩnh vực năng lượng tái tạo. Ngành phù hợp với học sinh học tốt Lý – Toán, thích lắp ráp, nghiên cứu kỹ thuật và muốn làm việc trong lĩnh vực công nghệ công nghiệp. Đây là ngành kỹ thuật được các doanh nghiệp FDI tuyển dụng nhiều với mức lương khá cao.
Kỹ thuật ô tô là ngành học nghiên cứu về thiết kế, bảo trì, sửa chữa và cải tiến các hệ thống cơ – điện – điện tử trên xe ô tô. Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể làm việc tại các hãng xe, gara sửa chữa, công ty sản xuất linh kiện ô tô, trạm đăng kiểm hoặc làm kỹ sư kiểm định chất lượng và giảng viên ngành kỹ thuật. Ngành này phù hợp với học sinh yêu thích công nghệ, máy móc, thích tháo lắp – thực hành và học tốt Toán – Lý. Khi nhu cầu ô tô ở Việt Nam tăng mạnh, kỹ thuật viên lành nghề luôn được săn đón với mức lương khá ổn định, dễ có việc làm sau khi ra trường.
Quản trị nhân lực là ngành đào tạo về cách tuyển dụng, đào tạo, quản lý và phát triển nhân viên trong doanh nghiệp. Cử nhân ngành này có thể làm chuyên viên nhân sự, tuyển dụng, đào tạo, C&B (lương thưởng), hành chính hoặc tư vấn nhân sự tại các công ty, tập đoàn, trung tâm tuyển dụng. Ngành phù hợp với học sinh giỏi giao tiếp, có khả năng tổ chức, yêu thích làm việc với con người và có khả năng lắng nghe, phân tích tâm lý. Trong thời đại “giữ người tài” quan trọng không kém “tuyển người giỏi”, ngành này trở nên ngày càng quan trọng và có nhu cầu cao.
Ngành công nghệ kỹ thuật nhiệt (điện lạnh) đào tạo kỹ sư chuyên về hệ thống điều hòa, làm lạnh, lò hơi công nghiệp, hệ thống năng lượng và nhiệt động lực học. Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể làm kỹ sư thiết kế, lắp đặt, bảo trì hệ thống điện lạnh tại các toà nhà, nhà máy, khách sạn, bệnh viện hoặc làm chuyên viên kỹ thuật cho các công ty điện lạnh như Daikin, Panasonic, LG,.... Ngành phù hợp với học sinh yêu thích kỹ thuật, thích lắp ráp, học tốt các môn tự nhiên và không ngại làm việc thực tế. Đây là ngành có tính ứng dụng cao trong đời sống và công nghiệp, nên luôn có nhu cầu tuyển dụng ổn định.
Rất nhiều học sinh hiện nay chọn ngành học chỉ vì nghe nói “ngành đó đang hot”, “người ta bảo dễ xin việc”, hoặc “ba mẹ bảo cứ học đi rồi tính sau”. Việc chọn ngành theo cảm tính, không tìm hiểu kỹ sẽ dễ dẫn đến hậu quả: học giữa chừng mới phát hiện không phù hợp, vừa chán nản, vừa mất thời gian, tiền bạc, lẫn động lực học tập.
Một câu chuyện phổ biến là nhiều bạn học ngành Y chỉ vì “ba mẹ mong muốn”, dù bản thân sợ máu – áp lực. Sau 2 năm, không chịu nổi, bạn phải bỏ học để thi lại vào ngành Du lịch – nơi bạn thực sự yêu thích và phát triển tốt hơn. Việc đổi ngành giữa chừng không phải là sai, nhưng nếu bạn có thể chọn đúng ngay từ đầu, bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều công sức, tiền bạc và có cơ hội phát triển sự nghiệp sớm hơn.
Hãy lắng nghe ý kiến từ ba mẹ, thầy cô, nhưng quyết định cuối cùng cần xuất phát từ sự hiểu rõ bản thân và thông tin thực tế về ngành nghề. Cảm tính chỉ nên là một phần nhỏ trong quá trình ra quyết định – không phải là kim chỉ nam.
Việc chọn ngành học không chỉ là chọn một môn học để học trong suốt 4 năm đại học, mà là chọn con đường sự nghiệp mà bạn sẽ đi trong suốt cuộc đời. Ngành học phù hợp sẽ giúp bạn phát huy tối đa khả năng, học tốt hơn, yêu nghề và sớm đạt được thành công trong công việc. Ngược lại, nếu bạn chọn ngành chỉ vì lý do ngoại cảnh như “ngành đó đang hot”, “ba mẹ bảo học”, bạn có thể sẽ gặp phải khó khăn trong quá trình học và công việc sau này.
Lời khuyên cuối cùng mà mình muốn gửi gắm đến các bạn là: “Hãy chọn ngành học mà bản thân thực sự muốn làm việc mỗi ngày trong tương lai”. Nghĩ về công việc trong ngành đó, nghĩ về những gì bạn muốn làm lâu dài, không phải vì lý do này hay lý do kia mà chọn ngành chỉ vì “người khác nói”. Chỉ khi làm những gì yêu thích, bạn mới có thể thực sự đam mê và thành công.
Đăng nhập để có thể bình luận
Bạn có bao giờ cảm thấy bồn chồn, lo lắng "như ngồi trên đống lửa" khi chợt nhận ra mình quên điện thoại ở nhà, hết pin hoặc mất kết nối mạng? Nếu câu trả lời là "Có" và cảm giác đó diễn ra thường xuyên, rất có thể bạn đang trải qua những dấu hiệu của Nomophobia. Vậy Nomophobia là gì mà khiến chúng ta "phát hoảng" khi thiếu vắng chiếc điện thoại đến vậy? Hãy cùng khám phá ngay nhé!
Cần cù liệu có thực sự "bù" được thông minh? Bài viết phân tích sâu sắc về vai trò của sự chăm chỉ và những yếu tố quan trọng khác để đạt được thành công vượt trội.
Tổng hợp 100+ lời chúc mùng 1 đầu tháng hay, ý nghĩa, chuẩn cho dân kinh doanh đăng Facebook, Zalo năm 2025. Cầu may mắn, tài lộc, buôn may bán đắt, đơn về ầm ầm ngay từ những ngày đầu tháng!