1. Phong cách lãnh đạo là gì ?
Phong cách lãnh đạo là phương thức và cách tiếp cận của một nhà lãnh đạo để đề ra các phương hướng, thực hiện các kế hoạch và tạo động lực cho nhân viên. Dưới góc nhìn của một nhân viên, phong cách đó thường được thể hiện qua các hành động hoặc rõ ràng hoặc ngầm ý từ lãnh đạo của họ (Newstrom, Davis, 1993).
Mỗi một một vị lãnh đạo đều có một phương pháp lãnh đạo ưa thích nhưng cũng có kết hợp nhiều phong cách lãnh đạo cho phù hợp với từng hoàn cảnh. Lãnh đạo thường cảm thấy thoải mái nhất trong một phong cách, nhưng họ vẫn hiểu rằng phải chọn những phong cách hoặc điểm nhìn khác đề phù hợp trong tình huống vì thế hay có thuật ngữ “ Lãnh đạo tình huống”
Đọc thêm: Top việc làm đang tuyển dụng mới nhất 2024
2. Top 10 phong cách lãnh đạo phổ biến thường gặp
Lãnh đạo huấn luyện
Phong cách lãnh đạo huấn luyện làmột loại phong cách lãnh đạo tập trung vào việc phát triển cấp dưới. Một trọng tâm khác của lãnh đạo huấn luyện là làm cho các nhóm hoạt động tốt cùng nhau. Kiểu lãnh đạo này được sử dụng để tạo động lực cho nhân viên. Hơn nữa, nó giúp xây dựng tầm nhìn chung.
Thay vì buộc tất cả nhân viên phải tập trung vào các kỹ năng và mục tiêu giống nhau, nhã lãnh đạo huấn luyện sẽ tạo điều kiện để mỗi thành viên phát triển một lĩnh vực chuyên môn hoặc kỹ năng khác nhau.
Phong cách lãnh đạo có tầm nhìn xa
Một nhà lãnh đạo giỏi sẽ có tầm nhìn vượt trội trong việc đưa ra các định hướng chiến lược cho công ty. Nói cách khác, đây là người đưa ra lộ trình phát triển của công ty. Và nhân viên là những người sử dụng bản đồ này như một hướng dẫn để mở đường. Những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa trông rộng có sức lôi cuốn và quyết tâm phấn đấu vì mục tiêu của họ. Họ làm theo cách này bởi vì họ thực sự tin tưởng vào sự thay đổi mà họ đang tạo ra. Kiểu lãnh đạo này rất tuyệt vời trước và trong các giai đoạn chuyển đổi trong công ty. Những nhà lãnh đạo này rất giỏi trong việc tập hợp và giữ cho họ tiến về phía trước.
Phong cách lãnh đạo “phục vụ”
Lãnh đạo phục vụ là một triết lý lãnh đạo yêu cầu người lãnh đạo giúp đỡ cấp dưới và giúp họ phát triển, thực hiện tốt công việc.
Trong các loại phong cách lãnh đạo đây là phong cách lý tưởng đối với các tổ chức phi lợi nhuận hoặc các nhóm đang bị sa sút về mặt tinh thần. Lãnh đạo theo phong cách phục vụ thường đặt vai trò của nhân viên ngang hàng với mình. Họ hiểu rằng, đội nhóm của mình muốn làm việc tốt và tồn tại được phụ thuộc nhiều vào vai trò của mỗi cá nhân.
Người lãnh đạo theo phong cách này sẽ hướng nhân viên suy nghĩ theo tư duy lãnh đạo. Một khi mỗi cá nhân tự ý thức được rằng mình đang được trao quyền, họ sẽ có động lực mạnh mẽ để thể hiện năng lực.
Phong cách lãnh đạo độc đoán
Trong lãnh đạo độc đoán, nhà lãnh đạo đưa ra tất cả các quyết định. Nhân viên làm theo chỉ đạo của sếp mà không hề do dự hay đi chệch hướng. Cuối cùng, nhà lãnh đạo độc đoán có quyền kiểm soát tuyệt đối đối, không giống như hầu hết các loại phong cách lãnh đạo khác.
Những nhà lãnh đạo độc đoán hiếm khi chấp nhận lời khuyên từ người khác. Họ đưa ra quyết định dựa trên quan điểm và phán đoán tình huống của bản thân. Hơn nữa, các nhà lãnh đạo độc đoán thường có những quy tắc được vạch ra và truyền đạt rõ ràng. Nhiều khi nhân viên bị quản lý chi tiết, theo sát vì sếp không tin tưởng cấp dưới đưa ra quyết định.
Ưu điểm:
- Các nhà lãnh đạo độc đoán thường có phong thái tự tin, đáng tin cậy, năng động, rõ ràng và nhất quán.
- Hiệu quả trong tình huống khẩn cấp: Khi đối mặt với những tình huống khẩn cấp hoặc quyết định phải được đưa ra một cách nhanh chóng, phong cách lãnh đạo độc đoán có thể hiệu quả hơn bởi nhà lãnh đạo có khả năng quyết đoán và không cần phải tham khảo ý kiến của những người khác.
Thách thức:
- Khi được áp dụng trong tình huống không phù hợp, phong cách lãnh đạo này có thể khiến các thành viên trong nhóm cảm thấy bị bỏ lại, không được trọng dụng và không được đánh giá cao. Điều này có thể gây tổn hại đến tinh thần và thành công của tập thể.
- Thiếu động lực và cam kết: Phong cách lãnh đạo độc đoán thường không khuyến khích sự tham gia và đóng góp ý kiến của những người khác, dẫn đến sự thiếu động lực và cam kết từ phía nhân viên, đặc biệt là trong dài hạn.
Đọc thêm: Phong cách lãnh đạo độc đoán là gì? Góc nhìn tích cực từ sự độc đoán của nhà lãnh đạo
Phong cách lãnh đạo trao quyền
Các thành viên của nhóm được trao quyền để đưa ra hầu hết các quyết định liên quan đến công việc. Chìa khóa của kiểu lãnh đạo này là sự tin tưởng. Một nhà lãnh đạo phải có sự tin tưởng cao đối với cấp dưới của họ vì họ có quyền tự do đưa ra rất nhiều quyết định.
Phong cách lãnh đạo trao quyền thường không trực tiếp chỉ đạo công việc mà chỉ vạch ra kế hoạch và giao nhiệm vụ cho cấp dưới. Họ cho phép nhân viên của mình được ra quyết định cũng như chịu trách nhiệm với những quyết định đưa ra. Tuy nhiên, nếu không sử dụng phong cách lãnh đạo trao quyền một cách phù hợp có thể gây mất ổn định đội nhóm.
Phong cách lãnh đạo dân chủ
Lãnh đạo dân chủ là một hình thức lãnh đạo mà việc đưa ra quyết định dựa trên ý kiến đóng góp của từng thành viên. Tuy người quyết định cuối cùng vẫn là nhà lãnh đạo, nhưng mỗi nhân viên đều có thể được góp ý, đóng góp, đề xuất về hướng đi của tổ chức, dự án. Sau khi thảo luận, họ sẽ đưa ra quyết định dựa vào ý kiến đóng góp chung, hoặc đưa ra biểu quyết.
Lãnh đạo dân chủ được đánh giá là một phong cách lãnh đạo hiệu quả nhất – cho phép nhân viên được thực hành các quyền hạn và năng lực cần thiết cho các vị trí cao hơn trong công ty.
Phong cách lãnh đạo dẫn đầu
Trong phong cách lãnh đạo này, trọng tâm là năng suất cao. Người lãnh đạo đặt ra những mục tiêu và tiêu chuẩn rất cao để hoàn thành công việc tốt hơn và nhanh hơn. Người lãnh đạo là một người có hiệu suất rất cao và cũng mong đợi điều tương tự từ những người làm việc cho họ.
Những nhân viên có thành tích, năng suất không tốt nhanh chóng được xác định. Nếu những người nhân viên đó không bắt kịp tốc độ của lãnh đạo, họ rất dễ bị thay thế. Ngay cả khi một nhân viên đang làm hết sức mình thì điều đó vẫn có thể không đáp ứng được tiêu chuẩn của nhà lãnh đạo theo phong cách này.
Phong cách lãnh đạo chuyển đổi
Lãnh đạo chuyển đổi là một phong cách mà người lãnh đạo truyền cảm hứng và thúc đẩy nhân viên tạo ra sự thay đổi trong tổ chức. Sự thay đổi này được tạo ra nhờ sự sáng tạo. Người lãnh đạo thúc đẩy sự sáng tạo bằng cách cho phép nhân viên tự do sáng tạo và cuối cùng là phát triển công ty.
Lãnh đạo chuyển đổi thường được xem là phong cách hiệu quả nhất hiện nay trong lĩnh vực kinh doanh. Chuyên gia lãnh đạo James McGregor Burns lần đầu tiên định nghĩa lãnh đạo chuyển đổi là một quá trình trong đó “các nhà lãnh đạo và những người cộng sự cùng nâng đỡ nhau để đạt đến các cấp độ đạo đức và động lực cao hơn”. 7 năm sau đó, Bernard M. Bass đã phát triển khái niệm lãnh đạo chuyển đổi là mô hình của sự liêm chính và công bằng, đồng thời nó có khả năng đặt mục tiêu rõ ràng và tạo kỳ vọng cao.
Phong cách lãnh đạo giao dịch
Lãnh đạo giao dịch là một phong cách lãnh đạo trong đó các hình phạt và khuyến khích được sử dụng để thúc đẩy nhân viên. Khi nhân viên đạt được kết quả nhất định, phần thưởng sẽ được trao. Khi kết quả không đạt được, các hình phạt sẽ được thực hiện. Phong cách lãnh đạo này tập trung vào ba khái niệm cơ bản, tổ chức, kiểm soát và lập kế hoạch ngắn hạn. Người lãnh đạo phải kiểm soát nhóm, nghĩa là bạn phải đặt ra các hướng dẫn và biện pháp để đạt được kết quả. Người lãnh đạo cũng có vai trò thiết lập các kế hoạch và mục tiêu ngắn hạn cho nhóm của mình.
Đọc thêm: Áp dụng phương pháp Pomodoro như thế nào?
Phong cách lãnh đạo quan liêu
Lãnh đạo quan liêu là một trong những phong cách lãnh đạo lâu đời nhất. Đó là một phong cách dựa trên quy tắc. Có rất ít tính linh hoạt trong hệ thống này. Các quy tắc được mong đợi sẽ được tuân theo mà không có sự sai lệch. Thông thường, trong kiểu lãnh đạo này, quyền lực của người lãnh đạo đến từ vị trí mà họ đảm nhận. Ngay cả những người lãnh đạo theo phong cách này cũng bị ràng buộc bởi các quy tắc và luật lệ.
Lãnh đạo quan liêu có một cơ cấu chỉ huy rất chặt chẽ. Cấu trúc lệnh bao gồm một hệ thống phân cấp chính thức. Hệ thống phân cấp này là rõ ràng đối với tất cả những người có liên quan. Các vai trò rất cụ thể được giao cho các nhà lãnh đạo và cấp dưới dựa trên bộ kỹ năng của họ.
3. Cách xác định phong cách lãnh đạo
Xây dựng ý thức tự giác
Trở thành một nhà lãnh đạo hiệu quả bắt đầu từ việc hiểu chính mình. Thông qua sự phản ánh chân thật và tự đánh giá, sử dụng các công cụ như bài kiểm tra Myers-Briggs hoặc phương thức tương tự, bạn có thể hiểu sâu hơn về điểm mạnh và điểm yếu của mình và tự nhận thức khả năng bản thân.
Nghiên cứu cho thấy rằng các nhà lãnh đạo có trình độ cao sẽ nhận thức được vai trò của họ, các mối quan hệ và áp lực xung quanh công việc. Hãy xem xét đánh giá từ đồng nghiệp, cởi mở quan điểm về xu hướng lãnh đạo của bạn để bạn có thể xác định các khía cạnh để cải thiện và phát triển bản thân.
Xem xét chức năng cốt lõi của nhà lãnh đạo
Kiểm tra các chức năng lãnh đạo của bạn là phương diện thứ hai trong ba phương diện để phát triển phong cách cá nhân của bạn. Trong nguyên tắc lãnh đạo, có 2 nhóm để đánh giá chức năng của nhà lãnh đạo:
- Cấu trúc và định hướng: những hành động nhằm thúc đẩy người khác và truyền đạt rõ ràng các nhiệm vụ cần thực hiện
- Hỗ trợ và định hướng: những hành động bạn thể hiện để tập trung và hướng dẫn mọi người thực hiện
Điều quan trọng là sử dụng tự đánh giá để xác định bạn thuộc nhóm nào. Kiến thức này có thể cho phép bạn điều chỉnh cách tiếp cận lãnh đạo của mình với các thách thức kinh doanh khác nhau và tìm ra chức năng nào bạn nên củng cố để có hiệu quả hơn trong vai trò của mình.
Đọc thêm: Ưu & nhược điểm của phong cách lãnh đạo chuyển đổi là gì?
Hiểu động lực của bạn
Tạo động lực cho các thành viên và giúp họ thành công là chìa khóa để trở thành một nhà lãnh đạo. Nhưng điều quan trọng nhất là bạn cũng phải hiểu động lực nào khiến bản thân muốn hoàn thành tốt công việc. Trong việc kiểm tra động lực của bạn với tư cách là một nhà lãnh đạo, hãy xem xét những phần thưởng bên ngoài có thể kích thích bạn, chẳng hạn như tiền lương và đặc quyền. Nắm bắt các hình thức động lực vô hình là tốt, chẳng hạn như ý thức thuộc về tổ chức của bạn hoặc cơ hội tham gia các dự án mới và thú vị.
Hiểu được động lực làm việc, bạn có thể khai thác tiềm năng ở nhân viên, khích lệ họ phát triển và dám đương đầu với thách thức. Xác định và hoàn thiện phong cách lãnh đạo cá nhân là một quá trình. Bằng cách hiểu các cách tiếp cận phổ biến để lãnh đạo, tự đánh giá và thu thập thông tin phản hồi từ đồng nghiệp, bạn có thể tự đánh giá bản thân và tiếp tục học hỏi và phát triển phong cách lãnh đạo cá nhân.
4. Yếu tố ảnh hưởng đến phong cách lãnh đạo
Yếu tố lịch sử phát triển của tổ chức
Người ta thường nói đến tính truyền thống của một gia đình, quốc gia, một dân tộc được hình thành và gắn liền với quá trình lịch sử phát triển. Đối với một tổ chức, doanh nghiệp cũng vậy, để phát triển được như hôm nay thì người đi trước đã có những cách lãnh đạo tốt, phù hợp cần được kế thừa và phát huy trong hiện tại và tương lai. Tuy nhiên, sẽ có nhiều điều cần cải thiện để được tốt hơn.
Do đó, để tổ chức vận hành một cách tốt nhất, nhà lãnh đạo nên dành thời gian tự thích nghi và thay đổi cho phù hợp với văn hóa của môi trường làm việc mới.
Yếu tố tâm lý
Tâm lý cũng ảnh hưởng nhiều tới phong cách lãnh đạo của một người. Nếu nhà lãnh đạo đó hướng ngoại và quyết đoán, họ có thể thích giao lưu trực tiếp với cấp dưới thông qua những tương tác trực tiếp.
Nếu nhà lãnh đạo hướng nội và dè dặt hơn, họ có thể dẫn dắt bằng ví dụ hoặc giao tiếp bằng văn bản. Thay vì giải quyết vấn đề với toàn bộ thành viên, họ sẽ thoải mái hơn nếu gặp gỡ trực tiếp cấp dưới để đưa ra định hướng cho từng cá nhân.
Tầm nhìn và năng lực
Tầm nhìn và năng lực lãnh đạo có thể tác động đến phong cách của nhà lãnh đạo. Người mới đảm nhận vai trò lãnh đạo có xu hướng lãnh đạo theo các quy tắc hơn để tránh những sai lầm. Còn những nhà lãnh đạo đã có kinh nghiệm thì thường áp dụng linh hoạt các phong cách để phù hợp với tình huống cụ thể.
Thực tế, không có phong cách lãnh đạo trong quản trị nhân sự nào là tốt nhất, mỗi phong cách đều có ưu nhược điểm riêng. Trong bài viết trên, 1900 - tin tức việc làm đã giúp bạn hiểu hơn về phong cách lãnh đạo, hãy lựa chọn và áp dụng linh hoạt các phong cách trong mỗi trường hợp cụ thể nhé!