Cách định hướng nghề nghiệp cá nhân phù hợp

1. Tổng quan về định hướng nghề nghiệp

Định hướng nghề nghiệp là gì?

Định hướng nghề nghiệp được hiểu là việc mà cá nhân mỗi người tự đặt ra những lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. Những lựa chọn này cần đảm bảo phù hợp với sở thích, khả năng, tính cách, điều kiện gia đình,… và các yếu tố khác liên quan đến từng nghề nghiệp cụ thể như cơ hội việc làm, mức thu nhập.

Điều này cũng giống như cách bạn phải tự xác định phương hướng và thiết kế hành trình phù hợp để có thể đi đến một địa điểm bất kỳ nào đó trên bản đồ. Bạn cần phải biết đích đến của mình ở đâu? Những chặng đường nào mình cần phải đi qua để có thể tới được đích? Để không phải làm công việc mà mình không thích, định hướng nghề nghiệp rất quan trọng với mỗi cá nhân.

Các yếu tố có thể ảnh hưởng tới lựa chọn nghề nghiệp của bạn có thể bao gồm tính cách, sở thích cá nhân, năng lực, điều kiện gia đình và các tác động khác từ môi trường (chẳng hạn như cơ hội việc làm, xu hướng thị trường, mức lương,…).

Đối tượng cần định hướng nghề nghiệp

Vì nghề nghiệp là một dạng hoạt động sẽ gắn con người cả đời nên đối tượng cần định hướng nghề nghiệp bản thân cũng rất đa dạng về lứa tuổi, trình độ, kinh nghiệm và hoàn cảnh xã hội. Đối tượng cần định hướng nghề nghiệp bản thân có thể là học sinh THPT, sinh viên đại học, người đang tìm việc làm chưa có kinh nghiệm hay đã có kinh nghiệm và thậm chí là những người đã có một số thành công nhất định trong sự nghiệp. 

Định hướng nghề nghiệp đem lại ý nghĩa gì?

Mặc dù hầu hết mọi người đều biết hướng nghiệp là một điều cần thiết nhưng không phải ai cũng có thể hiểu được tầm quan trọng của nó. Việc định hướng nghề nghiệp sẽ đem lại những giá trị vô cùng to lớn: 

Định hướng nghề nghiệp sẽ giúp bạn được làm công việc phù hợp với năng lực và sở thích của bản thân, từ đó sẽ giúp đảm bảo chất lượng cuộc sống về khía cạnh vật chất và cả tinh thần. Quyết định nghề nghiệp sai lầm sẽ làm cho bạn cảm thấy chán nản, bế tắc, bất lực và mất niềm tin vào chính mình. 

Việc hướng nghiệp một cách chính xác ngay từ đầu sẽ giúp bạn chạm đến thành công nhanh hơn vì công việc bạn làm nằm đúng sở trường và đam mê của mình.   

Định hướng nghề nghiệp đúng giảm thiểu nguy cơ bỏ nghề, làm trái nghề, làm nhiều nghề khác nhau hay thất nghiệp. 

Có định hướng nghề nghiệp bản thân đúng đắn, bạn sẽ có thể lên kế hoạch học tập hiệu quả hơn. Bạn biết rõ mình cần phát triển những gì, từ đó tiết kiệm được thời gian cũng như tiền bạc đầu tư vào việc học các khóa học hay những ngành nghề không phù hợp.

Đọc thêm: Product Manager là gì? Product Manager cần làm những gì?

2. Dựa vào đâu để định hướng nghề nghiệp?

Thiên hướng cá nhân

Mỗi cá nhân đều sở hữu những nét đặc trưng và ưu khuyết điểm riêng. Vì thế, việc định hướng nghề nghiệp đầu tiên cần phải xuất phát từ tài năng, sở thích và thiên hướng của bản thân mỗi người. Khi dựa trên bản thân mình để định hướng nghề nghiệp, bạn sẽ tìm thấy sự cân bằng trong cuộc sống , đồng thời thỏa mãn được khát khao của chính mình.

Được làm công việc đúng với sở trường và khuynh hướng phát triển của bản thân cũng giúp bạn lĩnh hội kiến thức một cách nhanh chóng và hoàn thành công việc hiệu quả hơn. Việc miễn cưỡng bản thân theo đuổi nghề nghiệp không phù hợp với mình cũng giống như người bơi ngược dòng, bạn sẽ cảm thấy rất mệt mỏi, căng thẳng, mất sức và chịu áp lực lớn khi làm việc. 

Điều mà bạn thật sự muốn làm 

Mỗi ngành nghề khác nhau sẽ yêu cầu bạn phải có các kỹ năng và năng lực riêng biệt. Do đó, sau khi đã xác định được năng lực và thiên hướng của bản thân, bạn nên liệt kê ra những nghề nghiệp phù hợp với bản thân, từ đó xem xét, cân nhắc thật kỹ để nhận ra đâu chính là nghề nghiệp mà bạn thực sự muốn làm. 

Cân nhắc lợi ích tài chính

Khi lựa chọn ngành học và công việc, những hứa hẹn về tài chính mà ngành nghề mang lại luôn là vấn đề được xem xét kỹ lưỡng. Sau khi đã xác định được công việc phù hợp với thiên hướng của bản thân, bạn cần phải tìm hiểu xem nguồn thu nhập đến từ công việc ấy có đáp ứng được kỳ vọng của mình không? Suy cho cùng, tiền bạc không chỉ giúp giải quyết được nhu cầu cơ bản nhất của đời sống mà nó còn là yếu tố kích thích khả năng làm việc của con người.

Xu hướng phát triển việc làm

Xã hội đang phát triển nhanh chóng và không ngừng thay đổi từng ngày. Vì thế, ngoài việc quan sát bản thân, việc định hướng nghề nghiệp còn phải dựa vào xu hướng phát triển của thị trường việc làm. Khả năng nắm bắt xu hướng việc làm nhanh nhạy sẽ giúp bạn có thể tiếp cận được nhiều cơ hội việc làm tốt hơn và có khả năng thăng tiến cao trong tương lai. Nhiều sinh viên sau khi học đại học đã nhận ra bản thân không phù hợp với chuyên ngành hiện tại, muốn chuyển hướng sang lĩnh vực mới phù hợp hơn, tuy nhiên vẫn đắn đo và thiếu định hướng về lộ trình phát triển mới. 

Bên cạnh đó, đối với các bạn học sinh vừa trải qua kỳ thi tốt nghiệp đại học, chắc chắn kết quả điểm thi vẫn còn để lại nhiều cảm xúc khó tả. Có những bạn đã đậu vào trường, vào ngành học như nguyện vọng, nhưng cũng có bạn mặc dù đậu đại học nhưng không phải chuyên ngành ưu tiên mà mình mong muốn. Hay cũng có nhiều bạn đạt điểm cao nhưng chưa có chiến lược nộp hồ sơ phù hợp nên đã ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trúng tuyển đại học. Tuy nhiên, dù kết quả như thế nào, các bạn hãy cố gắng suy nghĩ một cách tích cực, tìm những giải pháp và lộ trình phù hợp hơn trong giai đoạn này. 

Học đại học tại Việt Nam là lựa chọn hàng đầu, nhưng không nhất thiết là lựa chọn duy nhất. Chúng ta hoàn toàn có thể theo học các chương trình đào tạo dạy nghề hay du học tại các quốc gia có nền giáo dục phát triển hàng đầu thế giới, tạo cho bản thân cơ hội để vươn xa hơn nữa trong tương lai.

3. Lưu ý quan trọng để định hướng nghề nghiệp một cách đúng đắn

Xác định sở trường, sở thích để định hướng nghề nghiệp tốt hơn

Sở trường và sở thích chính là 2 yếu tố giúp bạn có khả năng cao thành công trong công việc mình lựa chọn, bởi được làm điều mình giỏi, mình thích thì chúng ta sẽ có niềm đam mê và sự quyết tâm cao hơn khi phải làm những công việc mình không thích. 

Ngay từ bây giờ hãy thử suy nghĩ xem mình thực sự thích và có sở trường làm gì, sau đó tìm các cơ hội thực tập tương tự để học hỏi và trau dồi kinh nghiệm dần dần. Điều gì khiến bạn muốn 5 năm sau sẽ trở thành chuyên gia trong lĩnh vực Lập trình, chứ không phải là Kỹ sư điện tử? Hãy chắc chắn bạn hiểu về bản thân để lựa chọn đúng đắn cho định hướng nghề nghiệp của mình.

Bạn có thể tìm hiểu về chính mình qua các yếu tố sau: Sở thích, thói quen, đam mê nghề nghiệp; Động lực; Điểm mạnh và điểm yếu.

Thực hiện trắc nghiệm tính cách

Bạn cũng có thể tham khảo qua các bài trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp và kiểm tra tính cách nếu chưa biết bắt đầu từ đâu. Một số bài trắc nghiệm phổ biến có thể kể đến như:

- Trắc nghiệm tính cách MBTI: giúp bạn khám phá xem tính hướng nội/hướng ngoại của bản thân, xu hướng làm việc nơi công sở, cũng như điểm mạnh/điểm yếu dựa vào 16 loại hình tính cách khác nhau.

- Mô hình DISC: giúp đọc vị mỗi cá nhân theo 4 đặc điểm tính cách nổi bật của con người: Thủ lĩnh (D – Dominance); Tạo ảnh hưởng (I – Influence); Kiên định (S – Steadiness); Tuân thủ (C – Compliance).

- Trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp Holland Code: Thuyết nghề nghiệp của bài kiểm tra này sẽ chia mỗi chúng ta ra thành 6 mật mã (RIASEC), dựa trên phương diện – tính cách con người và môi trường làm việc. Trong đó bao gồm:

R – Realistic (Nhóm Kỹ thuật)

I – Investigative (Nhóm Nghiên cứu)

A – Artistic (Nhóm Nghệ Thuật)

S – Social (Nhóm Xã hội)

E – Enterprising (Nhóm Quản lý)

C – Conventional (Nghiệp vụ)

Đọc thêm: Brainstorm là gì? Phương pháp Brainstorm hiệu quả 2023

Tìm kiếm những giá trị bạn cần theo đuổi

Trên con đường sự nghiệp, bạn muốn mọi người nhớ đến mình như một đồng nghiệp thân thiện hay sắc sảo. Bạn chọn trở thành người luôn cân bằng giữa việc làm và gia đình; hay sẵn sàng tập trung ngày đêm cho công việc.

Các giá trị mà bạn theo đuổi sẽ định hình quan điểm sống cũng như định hình con đường sự nghiệp của bạn. Hãy chọn ra các giá trị mà bạn thấy thoải mái nhất, sẵn sàng nhất để kiên trì gìn giữ: Chính trực; Cởi mở; Khắc kỷ; Gia đình,… và nhiều giá trị tốt đẹp khác. 

Nghiên cứu lĩnh vực nghề nghiệp phù hợp

Biết được bản thân mình là ai và mình cần gì, việc tiếp theo bạn cần làm chính là đi tìm công việc tương thích với những điều mình đã xác định. Hãy liệt kê tất cả các ngành nghề bạn cảm thấy yêu thích và phù hợp với năng lực của bản thân mình. Sau đó, đánh giá để chọn lọc nghề nghiệp một cách chính xác nhất.

Những thông tin cần cân nhắc khi định hướng nghề nghiệp mình sẽ theo đuổi trong tương lai có thể như sau:

- Kiến thức và kỹ năng chuyên môn

- Nhu cầu nhân sự trên thị trường

- Giá trị nghề nghiệp mang lại 

- Bạn có năng lực, phẩm chất nào phù hợp với nghề?

- Cơ sở đào tạo nghề, chi phí và thời gian học tập (Đại học, Cao đổng, Trung tâm dạy nghề,v.v.)

- Lộ trình phát triển và mức thu nhập theo cấp độ chuyên môn

- Nơi làm việc trong tương lai

Lập kế hoạch định hướng nghề nghiệp lâu dài

Khi đã lựa chọn được điểm xuất phát của mình – công việc đầu tiên muốn theo đuổi, hãy lập kế hoạch 05 năm của bạn. Bản kế hoạch càng chi tiết càng tốt để bạn có thể dễ dàng theo dõi tiến độ của mình. Nên chia theo từng giai đoạn cụ thể, về mặt chuyên môn lẫn phát triển bản thân. Ở mỗi giai đoạn, hãy xác định cụ thể về: 

- Bạn muốn học được gì

- Chinh phục những thành tựu gì

- Làm thế nào để bạn học hỏi và đạt được những điều đó?

Từ đấy, bạn sẽ hình dung cụ thể hơn về chính bản thân mình sau khi trải qua từng giai đoạn. Bạn có hài lòng với kế hoạch này chưa? Đừng quên ghi lại các vị trí làm việc mà bạn nên nắm giữ qua từng giai đoạn. Đó chính là những bước tiến trong sự nghiệp mà bạn cần vươn đến.

Lên danh sách những kỹ năng cần hoàn thiện

Sau khi đã có bản kế hoạch định hướng nghề nghiệp, làm thế nào để bạn biến nó thành hiện thực? Việc bạn có đạt được các bước tiến như kế hoạch đề ra hay không còn tùy thuộc vào kỹ năng mềm của bạn. Hãy lên danh sách những kỹ năng mà bạn thấy quan trọng. Sau đó bổ sung lịch trình rèn luyện các kỹ năng này vào bản kế hoạch trên.

Bạn nên ưu tiên các kỹ năng quan trọng mà mọi ngành nghề đều cần đến:

- Kỹ năng giao tiếp: Chúng ta nên tự tạo thêm cơ hội cho bản thân để học hỏi, dựa vào việc kết nối với những người xung quanh (bạn bè; đồng nghiệp; chuyên gia; v..v…). Những kết nối tích cực sẽ giúp bạn phát triển và giải quyết các thách thức.

- Kỹ năng quản lý thời gian: Kỹ năng này không chỉ giúp bạn quản lý tốt công việc của mình, mà còn đảm bảo bạn nghiêm túc thực hiện theo đúng kế hoạch định hướng nghề nghiệp.

- Học ngoại ngữ: Biết thêm một ngoại ngữ bất kỳ giúp bạn nhanh chóng tiếp cận với tri thức mới. Đồng thời không bỏ qua những cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn trên con đường sự nghiệp.

Đăng ký những khóa học bổ sung kiến thức

Học tập không bao giờ là thừa thãi, đặc biệt là khi bạn muốn tìm cho mình một công việc với đãi ngộ và mức lương mơ ước. Chẳng hạn như nếu bạn dự định trở thành một chuyên viên thiết kế đồ họa, hiển nhiên bạn sẽ cần tìm một khóa học thiết kế 2D phù hợp để có kiến thức nền đủ đáp ứng công việc. 

Tham gia hướng nghiệp việc làm

Đối với những bạn sinh viên, tham dự các buổi hướng nghiệp tại trường Đại học (hoặc trường dạy nghề) chính là một đặc quyền đặc biệt mà bạn có thể tận dụng để tham khảo định hướng cho công việc tương lai. Tại các buổi hướng nghiệp việc làm, bạn sẽ lắng nghe được chia sẻ và lời khuyên từ những chuyên gia trong lĩnh vực, từ đó xây dựng cái nhìn tổng quan hơn về nghề mà bản thân lựa chọn.

Ngoài ra, các bạn trẻ cũng có thể đăng ký dự các buổi webinar hay workshop về công việc tương lai yêu thích để học hỏi và trau dồi thêm kiến thức, kỹ năng nhằm chuẩn bị cho các bước tiến phát triển sau này.

Chuẩn bị tinh thần cho những thay đổi

Không phải lúc nào công việc lựa chọn ban đầu cũng sẽ gắn bó với bạn suốt hành trình phát triển sự nghiệp. Người ta hay nói vui rằng: “Nghề chọn người chứ người hiếm khi chọn được nghề lắm”. Ngẫm cũng đúng, sau một thời gian tiếp xúc với công việc, không phải ai cũng cảm thấy hài lòng với nó, và đôi khi tình trạng “vỡ mộng” cũng là điều khó tránh khỏi. Lúc này đây, bạn cần phải chuẩn bị tinh thần thật tốt cho một hướng đi sự nghiệp khác.

Bạn có thể sẽ phải lựa chọn một công việc có tính chất chuyên môn tương tự, bắt đầu lại với một vị trí công việc hoàn toàn mới, hoặc quay trở về vị trí thực tập để học việc. Đương nhiên, bạn phải chấp nhận rằng mức lương và đãi ngộ của bạn cũng quay trở về điểm xuất phát. Thậm chí, bạn cần phải tự bỏ tiền để đầu tư cho quá trình học việc lại từ đầu.

Lên danh sách những nguồn tìm việc hiệu quả

Các trang web tìm việc, mạng xã hội, người thân, bạn bè… là những nguồn tìm việc đáng tin cậy mà bạn cần tận dụng để tìm cho mình một việc thực tập như ý. Đối với các trang web tìm việc và mạng xã hội; hãy tìm đến những trang tin đáng tin cậy; có nhiều người sử dụng để tiết kiệm thời gian và tìm được việc chất lượng.

Còn đối với những nguồn công việc từ người thân, bạn có thể tin tưởng hơn nhưng cũng nên cẩn thận hỏi các thông tin về công ty; tình hình kinh doanh; môi trường làm việc, đồng nghiệp, sếp có hòa đồng và sẵn sàng chia sẻ không. Vì nếu chẳng may rơi vào môi trường mọi người không hòa đồng và không có tinh thần chia sẻ kinh nghiệm, kỹ năng công việc, bạn sẽ rất khó có thể học hỏi và hoàn thành mục tiêu nghề nghiệp đã đặt ra.

Hãy áp dụng kỹ năng ở công việc cũ vào công việc mới

Bạn có khả năng thuyết trình? Hãy mạnh dạn đề xuất cơ hội thể hiện điều này. Bạn có khả năng tính toán tốt? Hãy áp dụng nó để giúp đỡ đồng nghiệp, cấp trên giải quyết công việc; điều này không chỉ khiến mọi người có thiện cảm tốt và sẵn sàng hỗ trợ bạn làm việc; mà còn giúp bạn giải quyết công việc hiệu quả và nhanh chóng hơn.

Áp dụng những kỹ năng và kinh nghiệm phù hợp vào công việc hiện tại sẽ giúp bạn sớm tiến bộ; và thậm chí là nhận được nhiều cơ hội thăng tiến giúp bạn phát triển tốt hơn trong tương lai.

Tự mình trải nghiệm và khám phá

Và cuối cùng, bạn cần trải nghiệm thật nhiều thì mới có thể biết được chính xác liệu công việc đó có thực sự phù hợp với chính mình hay không.

Vậy nên, hãy bắt đầu điều này càng sớm càng tốt. Đặc biệt đối với các bạn sinh viên, thời gian chính là tài sản quý báu nhất mà các bạn đang sở hữu trong mình. Hãy tận dụng nó và tìm kiếm cho mình những cơ hội trải nghiệm, trau dồi kỹ năng và kinh nghiệm cho bản thân. Điều này chắc chắn sẽ giúp bạn vững bước hơn và tránh được tình trạng “lạc lốc” khi định hướng nghề nghiệp cho tương lai.

Như vậy 1900 - tin tức việc làm vừa cung cấp những thông tin hữu ích về chức năng của quản trị doanh nghiệp. Hy vọng qua bài viết bạn hiểu được tầm quan trọng của quản trị doanh nghiệp và thực hành hiệu quả.

Đọc thêm:

Machine Learning là gì? Ứng dụng Machine Learning vào cuộc sống

Inbound Marketing là gì? 8 bước tạo chiến dịch Inbound Marketing hiệu quả

TOP 10 trường đào tạo Logistics hàng đầu Việt Nam

Việc làm dành cho sinh viên:

Việc làm thực tập sinh kinh doanh quốc tế

Việc làm gia sư các môn cập nhật theo ngày mới nhất

Việc làm thêm nhân viên phục vụ nhà hàng/ quán cafe dành cho sinh viên

Việc làm thực tập sinh ngân quỹ

Mức lương của thực tập sinh ngân hàng là bao nhiêu?