Mô hình kinh doanh sản xuất là mô hình mà doanh nghiệp sẽ tập trung vào việc sản xuất sản phẩm từ nguyên liệu thô đầu vào. Sau đó, sản phẩm sẽ được bán cho nhà bán lẻ, nhà phân phối hoặc người tiêu dùng.
Để đi theo mô hình này, doanh nghiệp cần đầu tư nhiều máy móc, trang thiết bị cũng như công nghệ sản xuất. Quy trình sản xuất cũng đòi hỏi khá nhiều nhân công, dễ gặp rủi ro về biến động giá nguyên vật liệu cũng như chi phí sản xuất. Tuy nhiên nếu làm tốt, doanh nghiệp sẽ tạo được lợi thế cạnh tranh, tạo được nguồn lợi nhuận ổn định từ việc bán sản phẩm.
Intel chính là một ví dụ điển hình về mô hình kinh doanh nhà sản xuất. Công ty sản xuất chip máy tính lớn nhất thế giới cho laptop, máy case cùng nhiều thiết bị khác. Ngoài ra, Samsung cũng là một công ty sản xuất điện thoại thông minh, máy tính bảng, tủ lạnh… sử dụng mô hình này. Họ có nhà máy để sản xuất riêng các sản phẩm của mình.
Mô hình kinh doanh cho thuê là mô hình trong đó doanh nghiệp sẽ sở hữu tài sản, cho phép khách hàng dùng tài sản đó trong một thời gian nhất định cùng chi phí phải trả. Với mô hình này, doanh nghiệp cần đầu tư vào việc xây dựng tài sản cho thuê, bảo dưỡng chúng thường xuyên. Từ đó tạo ra nguồn thu nhập ổn định và thường gặp khá ít rủi ro.
Ví dụ như những công ty Vinfast cho khách hàng thuê ô tô điện, xe máy điện. Người thuê sẽ cần trả một chi phí cố định cho Vinfast theo từng tháng để sử dụng tài sản đó. Hay các công ty cho thuê thiết bị âm thanh, ánh sáng,… cho các sự kiện hoặc dự án.
Mô hình kinh doanh bán hàng trực tiếp là mô hình mà doanh nghiệp sẽ tương tác trực tiếp với khách hàng để giới thiệu tính năng, lợi ích của sản phẩm. Hoạt động này có thể diễn ra tại công ty, địa điểm công cộng hoặc tại gia đình của khách hàng. Hiện tại có 2 hình thức bán hàng trực tiếp là Tiếp thị đơn cấp và Tiếp thị đa cấp.
Một số công ty đang thực hiện mô hình kinh doanh bán hàng trực tiếp có thể kể đến như công ty Amway bán hàng trực tiếp đa quốc gia các sản phẩm như đồ gia dụng, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng.
Mô hình kinh doanh dựa trên hệ thống phân phối sẽ tập trung vào việc xây dựng các hệ thống phân phối sản phẩm, đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng nhanh hơn. Hệ thống phân phối có thể gồm các đại lý, nhà bán buôn, bán lẻ, siêu thị, cửa hàng tiện lợi… Với mô hình này, doanh nghiệp sẽ tiếp cận thị trường nhanh chóng, dễ dàng tăng doanh thu và lợi nhuận, đồng thời kiểm soát được chất lượng sản phẩm bán ra.
Vinamilk chính là cái tên điển hình đang áp dụng mô hình kinh doanh này. Là công ty sữa hàng đầu Việt Nam, Vinamilk có hệ thống phân phối rộng khắp cả nước, các sản phẩm của công ty có mặt ở hầu hết các siêu thị, cửa hàng tạp hóa, cửa hàng tiện lợi lớn nhỏ…. Ngoài ra, Coca-Cola cũng là một ví dụ khác đang áp dụng mô hình này. Công ty có các sản phẩm được bán ở 200 quốc gia trên toàn thế giới.
Mô hình kinh doanh đa thương hiệu là mô hình mà doanh nghiệp sẽ sở hữu nhiều thương hiệu nhỏ bên trong. Mỗi thương hiệu sẽ được định vị khác nhau để nhắm đến từng phân khúc thị trường. Khi áp dụng mô hình kinh doanh này, doanh nghiệp sẽ tiếp cận được thị trường rộng lớn, giảm thiểu nhiều rủi ro khi kinh doanh và tận dụng được lợi thế của thương hiệu này để hỗ trợ thương hiệu khác.
Có nhiều các doanh nghiệp lớn, tập đoàn đang áp dụng mô hình kinh doanh đa thương hiệu. Tập đoàn Nestle hiện sở hữu tới hơn 2000 thương hiệu như Nescafe, Milo, Gerber, Maggi, Kitkat,…. Mỗi thương hiệu, tập đoàn sẽ nhắm mục tiêu theo từng phân khúc thị trường khác nhau. Ví dụ như Nescafe hướng đến dân văn phòng, người thích cafe, Milo hướng nhiều đến trẻ em, còn Maggi hướng đến chị em yêu thích nấu ăn.
Để đánh giá thị phần của các sản phẩm, dịch vụ trên thị trường, doanh nghiệp có thể áp dụng ma trận BCG, hay còn gọi là ma trận Boston.
Trong mô hình kinh doanh này, doanh nghiệp nhượng quyền sẽ cấp phép cho doanh nghiệp nhận nhượng quyền các bí quyết kinh doanh, quy trình hoạt động, câu chuyện thương hiệu…
Với mô hình này, doanh nghiệp nhượng quyền sẽ mở rộng thị trường mà không cần đầu tư quá nhiều chi phí, mặt khác còn thu được lợi nhuận từ chi phí nhượng quyền. Trong khi đó, doanh nghiệp nhận nhượng quyền sẽ tận dụng thương hiệu của doanh nghiệp nhượng quyền để thu hút khách hàng, nhanh chóng hòa vốn và thu lại nhiều lợi nhuận.
Mixue có lẽ là cái tên nổi bật nhất trong mô hình kinh doanh này. Là một chuỗi cửa hàng kem và trà sữa nổi tiếng tại Trung Quốc, bằng việc áp dụng kinh doanh nhượng quyền, thương hiệu đã có đến 20.000 cửa hàng trên thế giới và 1.000 cửa hàng tại Việt Nam.
Agency là mô hình kinh doanh mà khách hàng sẽ trả phí cho một doanh nghiệp (agency) để thực hiện các dịch vụ của họ. Mức phí này sẽ dựa theo số lượng nhân viên làm việc cho doanh nghiệp cũng như phạm vi xử lý công việc. Mô hình này có chi phí đầu tư không quá lớn, rủi ro thấp và khả năng mở rộng khá cao nên được nhiều chủ doanh nghiệp áp dụng.
Các agency phổ biến hiện nay có thể kể đến như agency quảng cáo (Ogilvy, Dentsu), agency về kế toán, agency về tuyển dụng nhân sự hay headhunter (Navigos Search, 1C Việt Nam). Ngoài ra, các công ty du lịch cũng cung cấp dịch vụ giữa khách hàng và hãng hàng không, nhà hàng, khách sạn…
Mô hình kinh doanh ẩn là mô hình mà doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ miễn phí cho khách hàng, sau đó công ty sẽ thu thập data khách hàng và bán cho nhà quảng cáo hoặc dùng dữ liệu đó để hiển thị quảng cáo nhắm mục tiêu tới khách hàng. Mô hình này có chi phí đầu tư khá thấp, khả năng mở rộng cùng lợi nhuận cao nhưng có thể gặp rủi ro về quyền riêng tư, cạnh tranh cũng khá cao.
Facebook là mạng xã hội lớn trên thế giới với 2,9 tỷ người hoạt động hàng tháng. Facebook sẽ thu thập dữ liệu của người dùng thông qua việc like bài viết, chia sẻ ảnh, tương tác với bạn bè… từ đó dùng chúng để hiển thị các quảng cáo.
Ngoài ra, Google cũng là công ty cung cấp nhiều dịch vụ miễn phí. Họ cũng sẽ thu thập thông tin thông qua cách người dùng tìm kiếm trên Google Search, thông tin về giới tính, tuổi… để từ đó hiển thị quảng cáo phù hợp.
Mô hình kinh doanh theo hình thức đăng ký là mô hình mà khách hàng sẽ cần trả một khoản phí định kỳ để sử dụng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp. Mô hình này giúp doanh nghiệp tăng được sự trung thành từ khách hàng, dễ dàng mở rộng quy mô và thu được nguồn lợi nhuận ổn định. Tuy nhiên nó cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự đầu tư lớn để phát triển dịch vụ và có giải pháp để giữ chân khách hàng.
Netflix hay Spotify chính là ví dụ điển hình cho mô hình kinh doanh này. Người dùng sẽ cần đăng ký tài khoản và nạp tiền hàng tháng để có thể xem phim, nghe nhạc trên các ứng dụng này.
Mô hình kinh doanh trả phí Premium là mô hình mà doanh nghiệp sẽ cung cấp cho người dùng các tính năng cơ bản để sử dụng, khi muốn dùng tính năng nâng cao, người dùng sẽ cần trả phí. Áp dụng mô hình kinh doanh này, doanh nghiệp sẽ thu hút được nhiều người dùng, dễ tăng chuyển đổi và tăng doanh thu nhưng đòi hỏi phải có những đầu tư ban đầu rất lớn và gặp rủi ro về tỷ lệ hủy đăng ký.
Google Drive hiện cung cấp cho cá nhân 15GB miễn phí, nếu người dùng cần lưu trữ nhiều thì sẽ phải mua thêm với chi phí định kỳ hàng tháng/hàng năm. Ngoài ra, Canva cũng là ví dụ điển hình với mô hình này. Canva cung cấp cho người dùng công cụ thiết kế miễn phí và có thể nâng cấp nên Canva Pro để dùng những tính năng cao cấp hơn hoặc dùng mẫu đẹp hơn.
Đây là mô hình kinh doanh khá phổ biến trong những năm trở lại đây. Với Affiliate Marketing, nhà cung cấp (Advertiser) sẽ hợp tác với nhà tiếp thị liên kết (Publisher) để quảng bá sản phẩm, dịch vụ. Sau đó nhà cung cấp sẽ trả một khoản hoa hồng tương ứng cho nhà tiếp thị liên kết nếu họ giới thiệu khách hàng mua hàng thành công.
Ví dụ, Amazon Associate là chương trình tiếp thị liên kết lớn nhất thế giới, cho phép nhà tiếp thị kiếm tiền bằng việc quảng bá sản phẩm lên Amazon.
Với mô hình này, doanh nghiệp sẽ dùng Internet để tiếp cận khách hàng mục tiêu, tiếp thị sản phẩm/dịch vụ và thực hiện các giao dịch. So với mô hình kinh doanh truyền thống, kinh doanh online giúp doanh nghiệp tiết kiệm nhiều chi phí, dễ mở rộng thị trường, dễ quản lý và tăng doanh thu.
Doanh nghiệp có thể bán hàng online qua website, sàn thương mại điện tử hoặc bán qua mạng xã hội giống như các thương hiệu PNJ, cafe Là Việt,… đang làm. Ngoài ra, các hãng máy bay như Vietjet, VietnamAirline… cũng bán vé máy bay online trên website thay vì chỉ bán offline như trước đó.
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử là mô hình mà các giao dịch mua bán sẽ được thực hiện trên sàn thương mại điện tử. Công ty sẽ thành lập một sàn, mà ở đó các thương hiệu có thể đăng ký để bán hàng tại đây, người mua khi truy cập cũng dễ dàng tìm kiếm sản phẩm yêu thích và đặt hàng.
Các thương hiệu về kinh doanh thương mại điện tử nổi tiếng có thể kể đến như: Shopee với 18 triệu người bán cùng hàng trăm triệu người mua, Lazada – một sàn thuộc Alibaba hoạt động tại nhiều quốc gia ở khu vực Đông Nam Á, Tiki – sàn thương mại với 3 triệu người bán được nhiều người tin tưởng mua hàng.
Với mô hình này, doanh nghiệp sẽ bán một sản phẩm chính kèm với một hoặc nhiều sản phẩm khác với giá ưu đãi. Mục tiêu của việc này là kích thích khách hàng mua hàng, tăng được doanh thu và hạn chế tình trạng hàng tồn kho.
Một số ví dụ về doanh nghiệp áp dụng mô hình này như: KFC, Lotte thường bán hàng theo combo gồm món chính, món phụ, nước uống. Công ty sản xuất dao cạo thường bán lưỡi dao với giá cao và bán dao cạo đi kèm với giá rẻ hơn….
Mô hình kinh doanh cho công ty tư vấn thường dựa trên việc thuê những người có chuyên môn cao để tư vấn dịch vụ cho khách hàng. Đối tượng khách hàng ở đây có thể là doanh nghiệp, chính phủ hoặc tổ chức phi lợi nhuận. Doanh nghiệp có thể áp dụng mô hình tư vấn tính phí theo giờ, theo dự án,…
Một vài công ty đang áp dụng mô hình kinh doanh này có thể kể đến như McKinsey & Company – Công ty cung cấp dịch vụ tư vấn cho nhiều doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực khác nhau, KPMG – Công ty cung cấp dịch vụ tư vấn, kiểm toán, thuế… cho các doanh nghiệp lớn nhỏ trên toàn thế giới.
Doanh nghiệp hoàn toàn có thể kết hợp nhiều mô hình kinh doanh để mang lại lợi ích tối đa. Theo đó, nếu áp dụng đúng cách các mô hình kinh doanh với nhau, doanh nghiệp sẽ đạt được những lợi ích sau đây:
Ví dụ điển hình nhất về việc doanh nghiệp sử dụng kết hợp đa dạng mô hình bán hàng có thể kể đến Amazon – Công ty áp dụng mô hình kinh doanh online, mô hình kinh doanh sàn thương mại điện tử, mô hình kinh doanh tiếp thị liên kết…. Google cũng đang áp dụng mô hình kinh doanh doanh thu ẩn, mô hình kinh doanh trả phí Premium… và đạt được nhiều lợi nhuận từ nhiều nguồn khác nhau.
Tuy nhiên, việc áp dụng nhiều mô hình kinh doanh khác nhau cũng khiến doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức:
Có thể nói, việc kinh doanh không phải quá khó nhưng để thành công thì không hề dễ. Do đó, bất kỳ doanh nghiệp nào khi quyết định tham gia vào thị trường cũng cần tìm hiểu và nghiên cứu để chọn cho mình một mô hình kinh doanh phù hợp, từ đó xây dựng giá trị lâu dài và bền vững.
Đọc thêm:
Đạo đức kinh doanh là gì? Ví dụ thực tế đạo đức kinh doanh tại Việt Nam 2025
Top 20 mặt hàng kinh doanh online lợi nhuận cao trong năm 2025
Đăng nhập để có thể bình luận
Với sự tiến bộ của công nghệ, việc áp dụng công nghệ trong giáo dục đã trở thành một xu hướng không thể phủ nhận. Công nghệ trong giáo dục mang lại nhiều lợi ích cho cả giáo viên lẫn học sinh, giúp tăng cường hiệu quả giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tương tác. Cùng 1900.com.vn chia sẻ các giải pháp ứng dụng công nghệ vào giáo dục nhé!
Chiến lược phát triển startup giáo dục cần tập trung vào việc xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp vững mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng thực tế, đồng thời chú trọng đến việc đổi mới sáng tạo và tiếp cận công nghệ. Cùng 1900.com.vn chia sẻ nhé!
Trong bối cảnh thị trường giáo dục cạnh tranh khốc liệt hiện nay, việc xây dựng thương hiệu cho trường học không còn là một lựa chọn mà đã trở thành một nhu cầu cấp thiết. Cùng 1900.com.vn chia sẻ cách phát triển thương hiệu trường học nhé!