Tháp Maslow về nhu cầu của con người là gì?

1. Tháp nhu cầu Maslow là gì?

Tháp nhu cầu Maslow (Maslow’s Hierarchy of Needs) là một mô hình nổi tiếng về động cơ và tâm lý của con người, được đặt theo tên của người đã đưa ra nghiên cứu và phát triển mô hình này – nhà tâm lý học Abraham Maslow, ông đã khám phá ra nó vào năm 1943 trong bài viết có tiêu đề “Lý thuyết về động lực của con người”, và một lần nữa trong cuốn sách tiếp theo của ông, “Động lực và tính cách”.

Tháp gồm 5 hoặc 8 tầng tương ứng với năm cấp độ nhu cầu của con người. Mỗi tầng của kim tự tháp phản ánh theo những mức độ phức tạp khác nhau, càng lên cao thì nhu cầu của con người càng cao hơn.

2. 5 cấp độ cơ bản của tháp Maslow

Tìm hiểu thêm: Mô hình 7Ps trong Marketing là gì?

Maslow tin rằng những nhu cầu này tương tự như bản năng và đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hành vi. Có 5 mức độ khác nhau trong hệ thống phân cấp nhu cầu của Maslow, bắt đầu từ mức thấp nhất được gọi là nhu cầu sinh lý và cao nhất là nhu cầu được thể hiện bản thân. Cụ thể như sau:

Nhu cầu sinh lý (Physiological needs)

Đây là những yêu cầu sinh học đối với sự tồn tại của con người, ví dụ như không khí, thức ăn, thức uống, nơi ở, quần áo, hơi ấm, tình dục và giấc ngủ.

Nếu những nhu cầu này không được thỏa mãn, cơ thể con người không thể hoạt động tối ưu. Maslow coi nhu cầu sinh lý là quan trọng nhất, tất cả các nhu cầu khác đều trở thành thứ yếu cho đến khi những nhu cầu này được đáp ứng.

Nhu cầu an toàn (Safety needs) 

Một khi nhu cầu sinh lý của một cá nhân được thỏa mãn, nhu cầu về an ninh và an toàn trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Mọi người đều muốn trải nghiệm sự an ninh, trật tự, khả năng dự đoán và kiểm soát trong cuộc sống của họ. Gia đình và xã hội có thể đáp ứng những nhu cầu này (ví dụ như cảnh sát, trường học, doanh nghiệp và cơ sở chăm sóc y tế).

Ví dụ: an toàn về cảm xúc, an toàn tài chính (ví dụ: việc làm, phúc lợi xã hội), luật pháp và trật tự, ổn định xã hội, tài sản, sức khỏe và phúc lợi (ví dụ: an toàn trước tai nạn và thương tích).

Nhu cầu được giao lưu tình cảm, được thuộc về (Love and belongingness needs) 

Sau khi nhu cầu sinh lý và khả năng an toàn đã được đáp ứng, mức độ thứ ba của nhu cầu con người là xã hội và liên quan đến cảm giác thân thuộc. Tính “thuộc về”, đề cập đến nhu cầu cảm xúc của con người đối với các mối quan hệ giữa các cá nhân, sự liên kết, kết nối và trở thành một phần của một nhóm người.

Ví dụ với nhu cầu về sự thân thuộc bao gồm tình bạn, sự thân thiết, tin cậy, quyền nhận và trao đi tình cảm.

Nhu cầu được kính trọng, quý mến (Esteem needs) 

Là cấp độ thứ tư trong hệ thống phân cấp của Maslow và nó bao gồm giá trị bản thân, sự thành đạt và sự tôn trọng. Maslow đã phân loại nhu cầu về sự tôn trọng thành hai loại: (i) lòng tự trọng đối với bản thân (phẩm giá, thành tích, khả năng làm chủ, độc lập) và (ii) mong muốn về danh tiếng hoặc sự tôn trọng từ người khác (địa vị, sự uy tín).

Maslow chỉ ra rằng nhu cầu được tôn trọng hoặc danh tiếng là quan trọng nhất đối với con người, đặc biệt là với giới trẻ hiện nay.

Nhu cầu được thể hiện bản thân (Self-actualization needs) 

Là cấp độ cao nhất trong tháp nhu cầu Maslow và cấp độ này đề cập đến việc thể hiện ra tiềm năng của một người, tự hoàn thiện bản thân, tìm kiếm sự phát triển cá nhân và trải nghiệm đỉnh cao. Maslow mô tả mức độ này là mong muốn hoàn thành mọi thứ và trở thành người giỏi nhất mà họ có thể làm.

Các cá nhân có thể nhận thức được hoặc tập trung vào nhu cầu này rất cụ thể. Ví dụ, một cá nhân có thể có mong muốn một cách mạnh mẽ để trở thành một người hay một bậc cha mẹ lý tưởng. Nói cách khác, mong muốn có thể được thể hiện về mặt kinh tế, học thuật hoặc trong thể thao. Đối với những người khác, nó có thể được thể hiện một cách sáng tạo, trong tranh, ảnh hoặc trong những sáng chế của bản thân họ.

3. Tháp Maslow mở rộng

Năm 1970, Maslow đã cập nhật thêm các tầng nhu cầu mới. Maslow đã thay đổi cấp độ nhu cầu thứ 5 so với 5 cấp độ trước đó. Thay vì nhu cầu về thể hiện bản thân, ông đã đưa nhu cầu này lên cấp độ thứ 7. Thay vào đó, cấp độ thứ 5 được thay thế bằng nhu cầu nhận thức, bao gồm nhu cầu về nhận thức, thẩm mỹ và tâm linh.

Dưới đây là tháp nhu cầu Maslow mở rộng thêm 8 cấp độ nhu cầu:

Cấp 1: Nhu cầu sinh lý và thể chất

Cấp 2: Nhu cầu an toàn và sức khỏe.

Cấp 3: Nhu cầu về các mối quan hệ, tình cảm.

Cấp 4: Nhu cầu được tôn trọng.

Cấp 5: Nhu cầu nhận thức.

Cấp 6: Nhu cầu về thẩm mỹ.

Cấp 7: Nhu cầu thể hiện bản thân.

Cấp 8: Nhu cầu tâm linh.

Tầng 5: Nhu cầu về nhận thức

Trong lý thuyết mở rộng, Maslow đã bổ sung nhu cầu về nhận thức vào cấp độ thứ 5 của tháp nhu cầu Maslow, thay vì nhu cầu Thể hiện bản thân như trong lý thuyết cũ. Trên cấp độ này, con người có xu hướng tìm kiếm kiến thức và trải nghiệm để thỏa mãn sự tò mò và mở rộng ý thức về bản thân mình.

Tầng 6: Nhu cầu về thẩm mỹ

Trong tháp nhu cầu Maslow mở rộng, tầng thứ 6 đề cập đến nhu cầu về thẩm mỹ và sự đắm chìm trong vẻ đẹp của thế giới xung quanh. Đây là nhu cầu mà con người tìm kiếm qua nghệ thuật, âm nhạc và cảm nhận vẻ đẹp của tự nhiên.

Tầng 8: Nhu cầu tâm linh

Ở cấp độ thứ 8, khi con người đã thỏa mãn các nhu cầu cá nhân của mình, họ bắt đầu quan tâm đến người khác và có ý thức giúp đỡ, mang lại giá trị tích cực cho mọi người xung quanh.

Ngoài ra, khi đạt được nhu cầu tâm linh, con người nhận thức và khám phá những khía cạnh vô hình và giá trị tinh thần ở các tầng cao hơn. Họ khám phá những trải nghiệm thần bí, tìm kiếm sự gắn kết và kết nối sâu sắc với thế giới tự nhiên xung quanh.

Khám phá thêm: Việc làm Chuyên viên Marketing mới nhất

Full Stack Marketer là gì? 5 kỹ năng cần rèn luyện để giải quyết nhiều vấn đề

4. Đặc điểm của tháp nhu cầu Maslow

Điểm mạnh

Lý thuyết này cung cấp một bản tóm tắt hữu ích về nhu cầu của con người và có thể được sử dụng trong thiết kế sản phẩm, định vị sản phẩm hay định giá (ví dụ: nhu cầu về sức mạnh, trạng thái) và thiết kế của các cửa hàng bán lẻ.

Bên cạnh đó, nó cũng giúp các nhà tiếp thị tập trung lời kêu gọi quảng cáo của họ vào những  nhu cầu cụ thể được chia sẻ bởi một phần lớn thị trường mục tiêu của họ.

Điểm yếu

Vấn đề chính đối với lý thuyết cấp bậc nhu cầu của Maslow là nó không thể được kiểm tra theo kinh nghiệm – không có cách nào để đo lường chính xác mức độ thỏa mãn của một nhu cầu trước khi nhu cầu ở cao hơn nó bắt đầu hoạt động.

- Mô hình quá đơn giản

- Cùng một sản phẩm hoặc dịch vụ có thể thỏa mãn nhiều nhu cầu cùng một lúc.

- Mô hình thiếu hỗ trợ thực nghiệm cho việc sắp xếp thứ tự các nhu cầu.

- Mô hình quá ràng buộc về văn hóa, nó không có giá trị đối với các nền văn hóa khác nhau và các giả định về hệ thống phân cấp nhu cầu có thể bị hạn chế đối với các nền văn hóa phương Tây.

5. Ứng dụng phổ biến của tháp Maslow

Trong Marketing

Từ khi được phát hiện vào năm 1943 cho đến nay, tháp nhu cầu của Maslow vẫn được đánh giá là công cụ thực thi hiệu quả các chiến lược marketing của nhiều doanh nghiệp. Mục tiêu của các hoạt động marketing nói chung và các chiến lược tiếp thị nói riêng đều nhắm đến một đối tượng cốt lõi duy nhất là các khách hàng tiềm năng. 

Nếu hiểu rõ tháp nhu cầu cầu Maslow, doanh nghiệp sẽ phác họa được chân dung của nhóm khách hàng mà họ muốn hướng đến. Từ đó, tìm ra insight khách hàng và các chiến lược tiếp thị sản phẩm hiệu quả.

Ví dụ: Dựa vào các nhu cầu sinh lý, một số ngành hàng bán lẻ nhu yếu phẩm hay lương thực đã tung ra nhiều sản phẩm đáp ứng tâm lý sinh tồn và duy trì sự sống của khách hàng.

Hay như các tập đoàn bảo hiểm (Prudential, Dai Ichi-life, Bảo Việt,…) liên tục cập nhật nhiều gói bảo hiểm tiện ích, ưu đãi, độ an toàn cao cho nhóm đối tượng nhân viên văn phòng. Không nói đâu xa, ngay cả các thương hiệu lớn như Apple, Samsung, Unilever, Starbucks,… cũng là những người đi đầu trong việc áp dụng tháp Maslow vào trong các chiến lược marketing của mình.

Đọc thêm: Việc làm Nhân viên Digital Marketing lương cao 2024

Trong quản trị

Bên cạnh marketing, tháp nhu cầu Maslow cũng được các nhà quản trị đặc biệt yêu thích và sử dụng phần lớn trong các lĩnh vực như: Quản trị doanh nghiệp, quản trị kinh doanh, quản trị nguồn nhân lực,…

Với nhu cầu cơ bản nhất (sinh lý), nhà quản lý cần đảm bảo được mức lương, thưởng và phúc lợi ổn định để các nhân sự của mình duy trì được cuộc sống về mọi mặt (quần áo, đồ ăn, thức uống, xăng xe,…). Kế đến là các nhu cầu an toàn, đảm bảo đặc biệt là về sức khỏe và công việc của nhân viên thông qua các hình thức: Bảo hiểm lao động, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp,…

Nhà quản trị cần khuyến khích nhiều hoạt động giao tiếp giữa các phòng ban hoặc tổ chức nhiều buổi giao lưu, gặp gỡ các nhân viên trong công ty để gia tăng hiệu suất công việc khi các nhu cầu xã hội được đáp ứng. Về nhu cầu được tôn trọng, ban quản trị nên có tinh thần lắng nghe và đánh giá công tâm ý kiến của nhân viên. Chế độ đãi ngộ, khen chê, thưởng phạt đồng đều cũng là điều cần thiết phải lưu ý. 

Cuối cùng, việc áp dụng tháp nhu cầu Maslow còn có có thể mang đến cho doanh nghiệp nhiều nhân tài tiềm năng nhờ sự đáp ứng nhu cầu được thể hiện bản thân, bộc lộ tài năng của nhiều nhân viên.

Khám phá thêm: Việc làm Nhân viên Quản trị nhân sự đang tuyển dụng

Trong kinh doanh

Xác định đúng được hành vi khách hàng

Việc doanh nghiệp xác định đúng được chân dung khách hàng đang cần nhu cầu nào sẽ giúp công ty/doanh nghiệp lên được chiến lược marketing hiệu quả. Để có thể xác định được đúng khách hàng tiềm năng thì bạn cần phải đặt ra những câu hỏi như sau:

- Nhu cầu cấp thiết của khách hàng là gì?

- Khách hàng đang ở cấp độ nào trong tháp nhu cầu Maslow?

- Địa điểm nào mà khách hàng của bạn hay đến?

- Khách hàng thường tiếp cận nguồn thông tin đến từ đâu?

Lựa chọn được kênh marketing phù hợp với khách hàng 

Sau khi đã xác định được đặc điểm của từng nhóm khách hàng, để chọn kênh truyền thông phù hợp, bạn cần phân tích hành vi hoạt động của người dùng. Dưới đây là một phân tích về lựa chọn kênh truyền thông phù hợp cho từng nhóm khách hàng mục tiêu:

- Nhóm khách hàng ở cấp độ 1 và 2: Đối tượng này phù hợp với các kênh quảng cáo truyền hình và quảng cáo tiếp thị truyền thống.

- Nhóm khách hàng ở cấp độ 3, 4, 5: Đối tượng này thích hợp với các kênh marketing online phổ biến như Google, Cốc Cốc, Facebook, Zalo và các nền tảng truyền thông xã hội.

Tùy thuộc vào từng phân khúc khách hàng cụ thể, chủ doanh nghiệp có thể lựa chọn giữa inbound marketing (tiếp cận khách hàng qua nội dung hấp dẫn, tạo giá trị) hoặc outbound marketing (tiếp cận khách hàng thông qua quảng cáo truyền thống). Một lựa chọn khác là kết hợp cả inbound và outbound marketing để tiếp cận khách hàng hiệu quả nhất.

Xây dựng thông điệp truyền tải tới khách hàng

Tùy theo từng đối tượng khách hàng mục tiêu, bao gồm đặc điểm như ai, ở đâu, làm gì, doanh nghiệp có thể xác định các thông điệp tương ứng để tiếp cận và thu hút hiệu quả nhu cầu của người dùng.

Ví dụ, trong mô hình marketing của công ty Vietnix, đối với nhóm sản phẩm Hosting cheap và Hosting premium chúng ta có thể phân chia thành 2 phân khúc khách hàng:

- Khách hàng tầm trung với nhu cầu mua hosting giá rẻ: Đối với nhóm khách hàng này, thông điệp truyền đạt sẽ tập trung vào khía cạnh “là dịch vụ hosting giá rẻ 5K”, với việc tạo ra ưu đãi giá cả hấp dẫn và các chương trình khuyến mãi đáng chú ý.

- Khách hàng cao cấp: Đối với nhóm khách hàng này, thông điệp truyền đạt sẽ liên quan đến chất lượng dịch vụ và tối ưu doanh thu. Chiến dịch marketing có thể tập trung vào việc quảng bá về các tiêu chuẩn dịch vụ cao, đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp và những trải nghiệm đẳng cấp.

Lưu ý

- Không áp dụng một cách rập khuôn: Trên thực tế, mọi lý thuyết đều chỉ mang tính chất tương đối và thuyết nhu cầu maslow cũng như vậy. Do đó, trình tự của tháp Maslow cũng có thể thay đổi linh hoạt tùy vào hoàn cảnh và nhu cầu của từng người. Chẳng hạn, theo thứ tự tháp nhu cầu Maslow, người ta lựa chọn các nhu cầu về tình cảm trước sau đó mới đến sự nghiệp. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp hoàn toàn ngược lại.

- Linh hoạt giữa các nhu cầu và mức độ thỏa mãn: Các nhu cầu và các mức độ thỏa mãn nhu cầu của con người có thể thay đổi linh hoạt theo từng tình huống cụ thể. Không nhất thiết phải đáp ứng 100% nhu cầu cũ để nhu cầu mới xuất hiện.

Trên thực tế, nhiều khảo sát đã chỉ ra rằng con người hiếm khi đáp ứng hoàn toàn nhu cầu cũ để chuyển sang nhu cầu mới. Họ chỉ cần ở mức tương đối và vừa đủ so với mong muốn ban đầu. 

- Trình tự đáp ứng nhu cầu có thể thay đổi: Tính tăng tiến của các loại nhu cầu không nhất thiết phải theo trình tự kim tự tháp (từ thấp lên cao). Chúng có thể bị đảo lộn bởi nhiều yếu tố như: tuổi tác, giới tính, nhu cầu, hành vi,… Khi bị tác động bởi các yếu tố nói trên, con người không thể tiếp tục duy trì trật tự đúng của tháp nhu cầu Maslow mà có thể bắt đầu lại từ nhu cầu đầu tiên.

Như vậy 1900 - tin tức việc làm vừa cung cấp những thông tin hữu ích về chức năng của Tháp nhu cầu Maslow. Hy vọng qua bài viết bạn hiểu được tầm quan trọng của Tháp nhu cầu Maslow và thực hành hiệu quả.

>> Tìm hiểu thêm các công việc có thể ứng dụng Tháp nhu cầu Maslow: Việc làm Quản lý Marketing lương cao

Việc làm thực tập sinh Marketing mới nhất

Việc làm thực tập sinh Content Marketing có lương

Việc làm Nhân viên kinh doanh hiện tại