2. Mối quan hệ giữa não và tâm lý con người

-  Xung quanh mối liên hệ giữa tâm lý và não có nhiều quan điểm khác nhau:

• (Theo Đêcác) Quá trình sinh lí và tâm lí thường song song diễn ra trong não người không phụ thuộc vào nhau, trong đó tâm lí được xem là hiện tượng phụ.
• (Theo CNDV tầm thường Đức) tư tưởng do não tiết ra giống như mật do gan tiết ra
• (Theo quan điểm duy vật) tâm lí có cơ sở vật chất là hoạt động của não bộ nhưng tâm lí không song song hay không đồng nhất với sinh lí

- Các nhà tâm lý học khoa học cho rằng: Tâm lý là:

• Chức năng của não bộ
• Nhận tác động của thê giới, dưới các dạng xung động thần kinh & những biến đổi lí hóa ở từng nơron, xinap, trung khu thần kinh ở bộ phận dưới vỏ và vỏ não
• Làm cho não bộ hoạt động theo quy luật thần kinh tạo nên hiện tượng tâm lí này hay tâm lí kia theo phản xạ

➔ Tâm lý là kết quả của hệ thống chức năng những hoạt động phản xạ của não.

➔ Khi nảy sinh trên bão, cùng với quá trình sinh lí não, hiện tượng tâm lý thực hiện chức năng định hướng + điều chỉnh + điều khiển hành vi con người.

➔ Tâm lý người là sự phản ánh hiện thực khách quan vào não thông qua chủ thể

- Mối quan hệ giữa não và tâm lí có nhiều vấn đề cần nghiên cứu:

• Vấn đề định khu chức năng tâm lí trong não
• Phản xạ có điều kiện và tâm lí
• Quy luật hoạt động củ não và tâm lí
• Hệ thống tín hiệu thức hai và tâm lí

Vấn đề định khu chức năng trong não

• Trong não có các vùng (miền), mỗi vùng là cơ sở vật chất của các hiện tượng tâm lý tương ứng, có thể tham gia vào nhiều hiện tượng tâm lý. Các vùng phục vụ cho một hiện tượng tâm lý tập hợp thành hệ thống chức năng. Hệ thống chức năng này hoạt động một cách cơđộng, tuỳ thuộc vào yêu cầu của chủ thể, vào đặc điểm không gian, thời gian và không có tính bất di bất dịch.
• Trong não có sự phân công rất chặt chẽ giữa các vùng của vỏ não như: vùng chẩm gọi là vùng thị giác; vùng thái dương gọi là vùng thính giác; vùng đỉnh gọi là vùng vận động; vùng trung gian giữa thái dương và đỉnh là vùng định hướng không gian và thời gian; ở người còn có các vùng chuyên biệt như vùng nói (Brôca), vùng nghe hiểu tiếng nói (Vecnicke), vùng nhìn hiểu chữ viết (Đêjêrin), vùng viết ngôn ngữ.
• Nguyên tắc phân công kết hợp chặt chẽ với nguyên tắc liên kết rất nhịp nhàng tạo nên hệ thống chức năng cơđộng trong từng chức năng tâm lý.
• Các hệ thống chức năng được thực hiện bằng nhiều tế bào não từ các vùng, các khối của toàn bộ não tham gia: khối năng lượng đảm bảo trương lực; khối thông tin đảm bảo việc thu nhận, xử lý và giữ gìn thông tin; khối điều khiển đảm bảo việc chương trình hoá, điều khiển, điều chỉnh, kiểm tra. Các khối này liên kết chặt chẽ với nhau cùng tham gia thực hiện hoạt động tâm lý.

Phản xạ có điều kiện và tâm lý

• Phản xạ có điều kiện là cơ sở sinh lý của các hiện tượng tâm lý.
• Các thói quen, tập tục, hành vi, hành động, hoạt động đều có cơ sở sinh lý thần kinh là phản xạ có điều kiện.

Các quy luật hoạt động của não và tâm lý

a) Quy luật hệ thống định hình

• Khi muốn phản ánh sự vật một cách trọn vẹn hoặc phản ánh các sự vật, hiện tượng liên quan với nhau hay một hoàn cảnh phức tạp thì các vùng trong não phải phối hợp với nhau, tập hợp các kích thích thành nhóm, thành bộ, tập hợp các mối liên hệ thần kinh tạm thời thành hệ thống chức năng.
• Hoạt động định hình là các hoạt động phản xạ có điều kiện kế tiếp nhau theo một thứ tự nhất định. Một khi có một hoạt động định hình trong não thì một phản xạ này xảy ra kéo theo các phản xạ khác cũng xảy ra.