Tại sao nói văn học là một hình thái ý thức xã hội - thẩm mỹ/ chứng minh bằng ví dụ cụ thể? | Câu hỏi tự luận ôn tập học phần Lý luận văn học

Trước hết văn học là một hình thái ý thức xã hội.

+ Văn học bắt nguồn từ đời sống và phản ánh đời sống hiện thực. (vd: thần thoại, tiểu thuyết đều phản ánh về đời sống, quan niệm của con người trong hiện thực.. và từ đó ta cũng nhìn thấy được tư duy của con người là kém hiểu biết).

+ Văn học chịu sự ràng buộc của cơ sở xã hội. Như thần thoại ra đời trong bối cảnh nhận thức, tư duy của con người còn thô sơ. Là thể loại tồn tại trong một thời kì lịch sfí là thời nguyên thủy, thời cổ đại nên con người chỉ có thể sáng tác ra các tác phẩm mang đậm yếu tố hoang đường. Từ đó ta thấy thời đại khác nhau thì tư duy của con người khác nhau qua các thời đại, thời đại càng phát triển thì tư duy con người càng phát triển, và ta không thể đặt hoàn cảnh cổ đại trong hoàn cảnh ngày nay.

• Ràng buộc về mặt tư tưởng (phản ánh tư tưởng của xã hội đó) văn học không bao giờ tách khỏi văn hóa, tinh thần, chính trị, xã hội của một đất nước. như trong thời kỳ phong kiến các tác phẩm đều phản ánh tư tưởng của xã hội phong kiến là tư tưởng trung quân, thời tư sản thì là tư tưởng tư sản.thời kì nào thì sẽ thể hiện tư tưởng đó..=>mọi tác phẩm văn chương đều phải đi theo đường lối chủ trương chính sách của Đảng nếu ko sẽ bị khai trừ.
• Ràng buộc về cơ sở vật chất. Trước đây văn học tồn tại dưới dạng truyền miệng. Cho tới khi có máy in thì sáng tác để đọc tồn tại trên giấy. Và khicông nghệ phát triển song song với đó văn học tồn tại trên nhiều dạng =>đời sống càng biến đổi, phát triển thì văn học cũng phát triển để phù hợp.

➢  Ngoài ra văn học còn chịu sự tác động của đạo đức, chính trị, triết học, mỹ học. văn học có mối quan hệ gần gũi tác động lẫn nhau giữa yếu tố pháp luật, chính trị là một thành tố ko thể thiếu trong tất cả các ngành và được văn học khai thác.vd. Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trãi. Nguyễn Du ó những giai thoại hay khi viết nhiều bài thơ đề cao tinh thần dân tộc.

+ Văn học phản ánh quan niệm nhân sinh (quan niệm của con người về đời sống).

Mỗi dân tộc, mỗi địa phương có quan niệm khác nhau về cái xấu, cái thiện, cái ác.v/d. hoa hồng đỏ ở VN là biểu tượng của tình yêu nhưng ở các nước phương tây hoa hồng đỏ lại là biểu hiện cho chiến tranh và cái ác.

Văn học thể hiện mơ ước của con người, thể hiện tư tưởng, xã hội, con người trên một cơ sở nào đó.

Ví dụ: Thời xưa có tác phẩm thần trụ trời, chống trời lên vì không gian lúc đó chật hẹp (văn học phi lý phản ánh những điều trong cuộc sống chúng ta ko thể giải thích được).

Văn học là một hình thái phản ánh thẩm mỹ( hình thái ý thức xã hội đặc thù)

+ Phản ánh thẩm mỹ là phản ánh trong tình cảm thẩm mĩ