Đặc điểm của ngôn ngữ thơ trữ tình? Phân tích một bài thơ để minh họa cho một trong những đặc điểm ấy? | Câu hỏi tự luận ôn tập học phần Lý luận văn học | Đại học Sư Phạm Hà Nội

1. Đặc điểm của ngôn ngữ thơ trữ tình:

 a) Ngôn ngữ thơ giàu cảm xúc:

• Cảm xúc trong thơ thường xuất phát từ những hoàn cảnh như: mất mát, xa cách, nhớ thương, tủi hờn, cô đơn,…nên cảm xúc thường mãnh liệt, chân thực nên có tính thuyết phục cao. Nhiệt tình và trực tiếp trong tình cảm bộc lộ qua các từ miêu tả tâm trạng, qua sự đánh giá, phán xét, khẳng định và phủ định với những câu hỏi lời mời lời cảm thán, lời gọi, lời chào, lời nhắn nhủ, tiếc nuối.

• Lời thơ còn mang tính lạ hóa để có thể quyến rũ hấp dẫn ám ảnh người đọc

Ví dụ: Puskin

Anh nhớ mãi phút giây huyền diệu

Trước mắt anh hem bỗng hiện lên

Như hư ảnh mong manh vụt biến

Như thiên thần sắc đẹp trắng trong

• Ngôn ngữ trong tác phẩm tự sự : Khách quan, điểm tĩnh, ngôn ngữ thơ thường là lời đánh giá trực tiếp, thể hiện thái độ cảm xúc của chủ thể: trong thơ xuất hiện nhiều câu hỏi tu từ, câu cảm thán

VD: “ Hỡi sông Hồng tiếng hát 4000 năm Tổ quốc ta đẹp thế này chăng”,

Hay “Ôi những cánh đồng quê chảy máu /Dây thép gai đam nát mảnh trời chiều” Đất nước – Nguyễn Đình Thi.

• Ngôn ngữ thơ thường mê hoặc người đọc bởi hình ảnh màu sắc hấp dẫn khác thường vừa thực vừa ảo. VD Huy Cận “ Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe”

 b) Ngôn ngữ thơ giàu tính nhạc điệu

- Nhạc tính trong thơ vừa nâng đỡ ý nghĩa vừa tạo thêm nghĩa cho từ ngữ gợi ra những điều mà từ ngữ không thể nói hết, yếu tố nhạc tính của ngôn ngữ thơ trở thành một phẩm chất của thơ ca.

- Nhạc tính trong thơ thể hiện cả 3 mặt: Sự cân đối, sự trầm bổng, sự trùng điệp

• Sự cân đối: là sự tương xfíng, hài hòa giữa các dòng thơ (cân xfíng về số chữ hoặc ý)
• Sự trầm bổng: đc tạo nên bởi sự phối thanh bằng trắc và cách ngắt nhịp46