Khái niệm truyện ngắn? Những đặc điểm của truyện ngắn? Phân biệt giữa truyện ngắn và truyện kể? | Câu hỏi tự luận ôn tập học phần Lý luận văn học | Đại học Sư Phạm Hà Nội

1. Khái niệm truyện ngắn

• Là thể loại tự sự trữ tình cỡ nhỏ. Thường khắc họa một hiện tượng phát hiện một nét bản chất trong quan hệ nhân sinh hay đời sống tâm hồn con người. Truyện ngắn thường được gọi là nát cắt của đời sống hay là một khảnh khắc.

2. Đặc điểm

• Truyện ngắn thường rất ít nhân vật, ít sự kiện phức tạp. Kết cấu của truyện ngắn thường là sự tương phản, liên tưởng với bút pháp trần thuật.

3. Phân biệt giữa truyện ngắn và truyện kể

 Dựa trên 4 tiêu chí để phân biệt

a) Cách kể:

• Truyện ngắn: Là lắp ghép, có thể xáo trộn không theo trình tự, cả hiện tại và quá khfí.

• Truyện kể: Tuyến tính theo trình tự thời gian. Truyện kể là truyện dân gian. VD truyện cây khế.

b) Cốt truyện

• Truyện ngắn: không nhất thiết, không bắt buộc phải có cốt truyện.
• Truyện kể: luôn có cốt truyện

c) Nhân vật

• Truyện ngắn: Có tính cách
• Truyện kể: Nhân vật có tính chfíc năng.( ko có tính cách chỉ xuất hiện để thực hiện nhiệm vụ).

d) Kết thúc

• Truyện ngắn: kết thúc có thể mở, không xác định nó sẽ như thế nào?
• Truyện kể: Kết thúc khép.

VD: Truyện cổ tích thường có kết thúc có hậu.

Là tác phẩm tự sự cỡ nhỏ, chủ yếu phát triển 150 năm trở lại đây, dấu hiệu đầu tiên nhận ra là ngắn đọc nhanh một mạch phù hợp với tư tưởng thời hiện đại.

Khuôn khổ ngắn của truyện ngắn thường có sự gần gũi với truyện cổ, truyện dân gian.

Truyện ngắn khác truyện kể, truyện ngắn gần với tiểu thuyết hơn.truyện ngắn là loại tiểu thuyết rút ngắn miêu tả…thiếu.

VD: Tướng Về Hưu của Nguyễn huy thiệp., truyện ngắn Nguyễn Minh Châu. Đặc trưng của truyện ngắn

• Truyện ngắn thường thể hiện 1hiện tượng, 1 bản chất,1 trạng thái quan hệ hoặc ý thfíc tồn tại của con người (miêu tả 1 lát cắt của đời sống khác với tiểu thuyết miêu tả bfíc tranh đầy đủ của cuộc sống) v/d: Chí Phèo.

Truyện ngắn là một sự việc, sự kiện của đời sống trong đó có sự nảy sinh của con người trước hiện tương nào đó. Đẩy con người tới các bất thường của cuộc sống.

VD: Vợ Nhặt cái bất thường là cuộc hôn nhân bất thường, nhặt được vợ, Chữ Người Tfí Tù: Cuộc gặp gỡ oái oăm giữa huấn cao và quản ngục.

• Nhân vật trong truyện ngắn thường ít xây dựng theo lối tính cách hoặc phác họa vì vậy chất liệu bị giản lược rất nhiều, chỉ chú trọng vấn đề cốt yếu của con người.

Nhân vật chỉ là một mảng nhỏ của thế giới, lược bớt chi tiết rườm rà. Vì dung lượng truyện ngắn là ngắn.

VD: Người đàn bà và con chó nhỏ: người đàn bà miêu tả rất ngắn chỉ miêu tả tâm trạng khao khát yêu đương muốn thoát khỏi cuộc sống gia đình. Chiếc thuyền ngoài xa: người đàn bà đượ miêu tả qua 3 chi tiết:chịu đựng để chồng đánh, gfíi con cho ông ngoại nuôi, van xin quan tòa đừng bắt bỏ chồng->người đàn bà giàu đfíc hi sinh chịu đựng.

• Kết cấu truyện ngắn thường là sự tương phản liên tưởng. Bút pháp trần thuật thường là chấm phá .

VD. Chí Phèo: kết thúc là cái lò gạch->liên tưởng tới số phận, sự tiếc nuối cảu con người trong tương lai

VD: Vợ Nhặt với chi tiết cuối là lá cờ đỏ giúp liên tưởng tới 1 tương lai tươi sáng .

• Trong truyện ngắn có yếu tố chi tiết rất quan trọng

VD: Buổi sáng biến mất chi tiết quăng chai dầu gió ý nghĩa nhất. Trong truyện hai đfía trẻ là chi tiết đợi tàu. Chí Phèo chi tiết bát cháo hành.

Chi tiết là lối hành văn mang ẩn ý.

Phân biệt truyện ngắn với truyện kể

Truyện kể là tư duy thời trung cổ thời xưa kể tho lối tuyến tính trình tự thời gian.

Giống nhau: đều là hình thức tự sư cỡ nhỏ, dung lượng như nhau.

Khác nhau:

- Truyện kể

• Kể theo trật tự thời gian, cái nào có trước kể trước
• Có cốt truyện trải qua 5 bước
• Nhân vật là nhân vật chức năng ko có đời sống nôi tâm,
• Kết thúc hoàn tất xong xuôi và có hậu.

- Truyện ngắn

• Kể biến hóa linh hoạt lắp ghép
• Có thể có hoặc ko có cốt truyện,