Điều kiện và Lộ trình trở thành một Lập trình viên?

Lập trình viên (Developer) còn được hiểu là những kỹ sư phần mềm, người sẽ sử dụng các ngôn ngữ lập trình khác nhau để tạo ra thiết kế, xây dựng và bảo trì các chương trình trên máy tính. Có thể ví dụ lập trình viên như một “nhạc trưởng”- người chỉ huy dàn nhạc (các đoạn mã lập trình) để sáng tạo ra một bản nhạc hoàn hảo (phần mềm của máy tính).

Lộ trình thăng tiến của lập trình viên

Lộ trình thăng tiến của một lập trình viên có thể biến đổi tùy thuộc vào công ty, ngành công nghiệp, và kinh nghiệm cá nhân. Tuy nhiên, dưới đây là một lộ trình thường thấy cho sự thăng tiến của lập trình viên:

Lập trình viên sơ cấp (Junior Developer)

• Số năm kinh nghiệm: 0 - 3 năm.
• Nghiệp vụ chuyên môn: Có thể hiểu biết được sơ bộ vòng đời của sản phẩm ứng dụng; hiểu sơ bộ về cơ sở dữ liệu và dịch vụ ứng dụng (queues, caching…); viết được các Script đơn giản. Tuy nhiên, chưa nắm được chi tiết triển khai các ứng dụng phức tạp hơn.
• Mức thu nhập: Từ 11,5 - 25 triệu đồng/tháng

Junior Developer thường đa phần là sinh viên ra trường, nhân sự chưa có hoặc có số năm kinh nghiệm còn ít. Họ chưa từng được tiếp xúc với nhiều code hoặc các trường hợp hóc búa khác.

Trong thuật ngữ lập trình, một tập các giải pháp đã được suy nghĩ, đã giải quyết trong tình huống cụ thể được gọi là các Software Design Pattern. Các Junior Developer cần trải nghiệm liên tục qua quá trình thất bại trong khi viết code mới hiểu sâu được giá trị của Software Pattern.

Lập trình viên lâu năm (Senior Developer)

• Số năm kinh nghiệm: 4 - 10 năm.
• Nghiệp vụ chuyên môn: Có thể viết được các ứng dụng phức tạp; có sự hiểu biết chuyên sâu về vòng đời của ứng dụng hay các dịch vụ phần mềm; hiểu biết chuyên sâu về cơ sở dữ liệu và các dịch vụ ứng dụng (queues, caching, v.v…). Có thể làm việc được ở nhiều nền tảng, framework khác nhau.
• Mức thu nhập: Từ 22 - 40 triệu đồng/tháng

Senior Developer là những lập trình viên đã có kinh nghiệm lâu năm trong nghề, từng tham gia và làm việc với nhiều dự án. Senior Developer thường khá phổ biến, ở nhiều độ tuổi khác nhau.

Lead Developer hoặc Architect

• Số năm kinh nghiệm: 7 – 10+ năm.
• Nghiệp vụ chuyên môn: Sở hữu kiến thức và chuyên môn tương tự với một Senior.
• Mức thu nhập: Từ 25 - 38,4 triệu đồng/tháng

Sau một thời gian phát triển thành Senior Developer, các lập trình viên có thể lựa chọn phát triển lên các cấp độ lập trình viên tiếp theo, bao gồm: Lead Developer hoặc Architect.

Architect là lập trình viên thuần túy chuyên sâu hơn so với Senior. Architect ít khi phải viết code mà công việc này sẽ được thực hiện bởi nhóm lập trình viên Senior và Junior.

Công việc của một Architect là sử dụng kiến thức kỹ thuật của mình (nghiêng về lập trình Patterns và Anti-patterns) để tạo ra cấu trúc cho một dự án phần mềm thành công. Khi có yêu cầu mới, một Software Architect cần biết cách hợp lý để xây dựng và mở rộng tất cả các loại ứng dụng khác nhau.

Lead Developer là cấp bậc quản lý cấp thấp - cấp trung tùy thuộc vào mô hình của doanh nghiệp. Họ có vai trò như một lập trình viên Senior, hướng dẫn và định hướng những lập trình viên Junior và Senior khác.

Quản lý cấp trung (Mid-level Manager)

• Chức danh này thường bao gồm các từ như Manager hoặc Director (Developer Manager, Product Manager hoặc Project Manager)
• Có quyền thực hiện tuyển dụng, sa thải các lập trình viên.
• Báo cáo công việc với một Senior Leader
• Mức thu nhập: Từ 23 - 40 triệu đồng/tháng

Mid-level Manager là một bước tiến trong các cấp bậc của lập trình viên. Trách nhiệm của Mid-level Manager là phân công nhiệm vụ và dung hòa các nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm lập trình thuận theo yêu cầu của Project Manager và Product Manager.

Ngoài ra, Mid-level Manager còn thực hiện tuyển dụng, chiêu mộ lập trình viên, đánh giá kết quả và thực hiện cho quyết định nghỉ việc đối với lập trình viên không đủ tiêu chuẩn. Đây là vị trí có nhiều yêu cầu trong công việc.

Quản lý cấp cao (Senior Leader)

• Thường là các giám đốc điều hành, CTO (giám đốc công nghệ) hoặc là VP.
• Lãnh đạo, quản lý toàn bộ nhân lực thuộc bộ phận công nghệ thông tin, lập trình viên.
• Thuộc quản lý trực tiếp của Ban Giám Đốc.
• Mức thu nhập: Từ 30 - 42,5 triệu đồng/tháng

Senior Leader là vị trí bao hàm, quản lý các cấp bậc lập trình viên có trong phòng công nghệ thông tin, bao gồm cả các quản lý cấp trung Mid-level Manager. Họ có nhiệm vụ dẫn dắt, định hướng đúng đắn cho phòng lập trình phát triển.

Trách nhiệm chính của Senior Leader còn đóng vai trò tạo động lực, truyền cảm hứng và đưa ra quyết định cuối cùng cho đội ngũ nhân viên cấp dưới của họ. Họ chính là một nhà lãnh đạo, điều hướng mọi thứ theo mục tiêu, sứ mệnh của doanh nghiệp.

Senior Leader cũng là người tạo động lực, đưa ra các quyết định cuối cùng đối với những nhân sự thuộc bộ phận lập trình viên. Hiện tại, vị trí này được xem là cấp bậc phát triển cao nhất trong các cấp độ lập trình viên.

Yêu cầu tuyển dụng của Lập trình viên

• Có bằng tốt nghiệp Đại học chuyên ngành: Công nghệ thông tin, Khoa học máy tính hoặc chuyên ngành có liên quan tới lập trình.
• Có ít nhất 2 đến 3 năm kinh nghiệm làm lập trình viên.
• Khả năng lập trình bằng các ngôn ngữ gồm: C++, Java (J2EE), XML, Python,…  
• Thành thạo các phần mềm như là: Visual Studio 2005 trở lên, Netbeans, JCreator, SQL Server 2005, IIS, Adobe Photoshop, các phần mềm quản trị mã nguồn và dự án,...
• Có kiến thức xuất sắc cùng với các dữ liệu có liên quan, các công nghệ SQL và ORM.  
• Kỹ năng tư duy logic và thuật toán tốt.
• Nắm bắt được công nghệ mới và xu hướng phát triển công nghệ trang web.
• Có khả năng sử dụng tiếng Anh chuyên ngành áp dụng khi tuyển lập trình viên.
• Linh động và có khả năng tự giải quyết công việc mà không cần sự giám sát nhiều, làm việc độc lập hoặc theo nhóm, chịu được áp lực từ công việc.

Để trở thành lập trình viên cần có những kỹ năng gì?

Bên cạnh những kiến thức chuyên môn, để trở thành một lập trình công nghệ thông tin giỏi, bạn cần trang bị cho mình một số kỹ năng sau đây:

• Kỹ năng tiếng anh để đọc, hiểu các tài liệu vì phần lớn các đoạn mã lập trình hiện nay đều được viết bằng tiếng Anh.
• Kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm giúp bạn dễ dàng làm việc và trao đổi với những vị trí khác trong team: PM, BA, Tester,... 
• Kỹ năng tư duy, phân tích logic để nhanh chóng nắm bắt thông tin kỹ thuật phức tạp và theo sát mạch công việc.
• Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp các nhà lập trình viên nhanh chóng xác định và giải quyết các vấn đề trong quá trình thực hiện phần mềm.
• Kỹ năng chú trọng chi tiết và tỉ mỉ do tính chất phức tạp của công việc lập trình đòi hỏi các developers phải làm việc một cách cẩn thận. Nếu có bug trong quá trình phát triển thì bạn sẽ mất rất nhiều thời gian và công sức để khắc phục.
• Kỹ năng tự học giúp bạn nhanh chóng cập nhật những công nghệ và kiến thức mới để áp dụng vào việc phát triển phần mềm. 
• Kỹ năng làm việc trong môi trường áp lực để bạn “tồn tại” và phát triển trong ngành công nghệ thông tin phát triển như vũ bão hiện nay.

Nghề lập trình viên không chỉ mang lại thu nhập cao và cơ hội nghề nghiệp linh hoạt, mà còn được đánh giá là một trong những nghề có nhu cầu tuyển dụng cao trên thị trường hiện nay. Tuy nhiên, như mọi nghề nghiệp khác, nghề lập trình viên cũng có những nhược điểm cần được cân nhắc trước khi lựa chọn.