Điều kiện và Lộ trình trở thành một Phiên dịch viên?

Phiên dịch viên là những người làm công việc dịch thuật các văn bản hoặc dịch vụ từ một ngôn ngữ sang ngôn ngữ khác dưới hình thức là lời nói, giúp người sử dụng ngoại ngữ có thể hiểu được thông tin một cách dễ dàng và chính xác. 

Lộ trình thăng tiến của Phiên dịch viên

Từ 0 - 2 năm đầu tiên: Phiên dịch viên 

Trong giai đoạn này, bạn sẽ bắt đầu với vị trí phiên dịch viên. Nhiệm vụ chính của họ là sẽ thực hiện nhiệm vụ dịch thuật giữa hai ngôn ngữ. Trong giai đoạn này, bạn sẽ tích lũy kinh nghiệm và nâng cao kỹ năng dịch thuật.

Từ 2 - 3 năm: Phiên dịch viên chuyên môn  

Với kinh nghiệm hiểu biết tích lũy sau 2 -3 năm làm việc. Phiên dịch viên có thể thăng tiến để trở thành một chuyên gia trong một lĩnh vực cụ thể, như y tế, pháp lý, kỹ thuật, hay tài chính. Việc nắm vững kiến thức chuyên môn và có kinh nghiệm trong lĩnh vực đó sẽ giúp phiên dịch viên thăng tiến và đạt được vị trí cao hơn.

Từ 3 - 5 năm: Phiên dịch chính  

Tiếp đó bạn có thể tiến lên vị trí Phiên dịch chính sau khi đã tích lũy được 3- 5 năm kinh nghiệm. Vị trí này đòi hỏi kỹ năng và kinh nghiệm phiên dịch cao hơn. Phiên dịch viên chính thường đảm nhận các dự án lớn hơn và có trách nhiệm lãnh đạo và hướng dẫn các phiên dịch viên khác.

Từ 5 - 7 năm: Quản lý dự án phiên dịch  

Với kinh nghiệm và thành tựu trong quá trình làm việc, bạn có thể lên vị trí Quản lý dự án phiên dịch. Vị trí này yêu cầu khả năng quản lý dự án và điều phối các hoạt động phiên dịch. Quản lý dự án phiên dịch đảm bảo rằng các dự án được thực hiện đúng tiến độ và đạt được mục tiêu.

Từ 7 - 9 năm: Giám đốc phiên dịch   

Sau khoảng thời gian này bạn có thể tiến lên vị trí Giám đốc phiên dịch. Vị trí này đòi hỏi khả năng lãnh đạo và quản lý toàn diện các hoạt động phiên dịch của tổ chức. Giám đốc phiên dịch định hướng và phát triển chiến lược cho đội ngũ phiên dịch.

9 năm trở lên: Chuyên gia tư vấn ngôn ngữ

Từ năm làm việc thứ 9 trở lên, khi bạn đã tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm làm việc và hiểu hết được các quy định làm việc, bạn có thể đảm nhận vị trí cao cấp hơn cụ thể như Chuyên gia tư vấn ngôn ngữ. Vị trí này đòi hỏi khả năng cung cấp lời khuyên và giải pháp cho các vấn đề phiên dịch phức tạp.

Yêu cầu tuyển dụng của phiên dịch viên

Để thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, họ cần sở hữu những kiến thức, chuyên môn vững vàng và thành thạo những kỹ năng mềm liên quan: 

Kiến thức chuyên môn 

• Kiến thức ngôn ngữ bao gồm ngữ pháp, từ vựng, cấu trúc câu, và cách diễn đạt ý nghĩa.
• Kiến thức văn hóa để có thể chuyển đổi thông điệp một cách hiệu quả và tránh những hiểu lầm văn hóa.
• Kiến thức chuyên ngành và chuyên môn về lĩnh vực đó. Ví dụ, nếu làm việc trong lĩnh vực y tế, Phiên dịch viên cần hiểu về thuật ngữ y khoa và quy trình trong ngành y.
• Kiến thức công nghệ thông tin về các công cụ và phần mềm hỗ trợ Phiên dịch, như các phần mềm dịch máy, công cụ CAT (Computer-Assisted Translation), và các công cụ xử lý ngôn ngữ tự nhiên.
• Kiến thức về quy trình Phiên dịch: Phiên dịch viên cần hiểu về quy trình Phiên dịch, từ việc phân tích nguồn dịch, dịch thuật, chỉnh sửa, đánh giá và kiểm tra chất lượng.

Ngoại hình giọng nói 

Ngoại hình và giọng nói không phải là yếu tố quyết định quan trọng nhất đối với một Phiên dịch viên. Tuy nhiên, chúng cũng đóng một vai trò nhất định trong việc tạo ấn tượng đầu tiên và giúp Phiên dịch viên thành công trong công việc.

• Vẻ ngoài gọn gàng, sạch sẽ và chuyên nghiệp.
• Gương mặt sáng sủa, ưa nhìn.
• Tóc tai gọn gàng, sạch sẽ.
• Trang phục phù hợp với môi trường làm việc.
• Phát âm chuẩn, rõ ràng.
• Giọng điệu truyền cảm, có cảm xúc.
• Khả năng điều chỉnh giọng nói phù hợp với từng đối tượng khán giả.

Kỹ năng giao tiếp 

Phiên dịch viên là người chuyển ngữ văn bản từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Do đó, kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng quan trọng nhất đối với họ. 

Phiên dịch viên cần có khả năng lắng nghe tích cực để hiểu rõ nội dung của văn bản gốc. Điều này bao gồm khả năng tập trung, phân tích và ghi nhớ thông tin. Có khả năng diễn đạt rõ ràng, lưu loát và mạch lạc bằng ngôn ngữ đích sẽ giúp bản dịch dễ hiểu và truyền tải đúng ý nghĩa của văn bản gốc. Giao tiếp phi ngôn ngữ như ánh mắt, cử chỉ, nét mặt cũng rất quan trọng đối với Người phiên dịch trong việc thể hiện sự tôn trọng, chuyên nghiệp và tạo ấn tượng tốt với khách hàng.

Kinh nghiệm, kỹ năng khác 

• Ưu tiên có 1-2 năm kinh nghiệm làm Phiên dịch viên hoặc trong lĩnh vực liên quan
• Thành thạo ít nhất hai ngôn ngữ, bao gồm ngôn ngữ mẹ đẻ và ngôn ngữ dịch.
• Có khả năng sử dụng từ vựng và ngữ pháp chính xác
• Biết sử dụng công cụ dịch thuật một cách hiệu quả để tránh mắc các lỗi dịch thuật.
• Có khả năng quản lý thời gian hiệu quả để đáp ứng được tiến độ công việc.
• Khả năng dịch văn phong phù hợp với từng đối tượng khán giả

Học gì để ra làm Phiên dịch viên 

Là một nghề liên quan đến chuyển đổi ngôn ngữ thì bạn sẽ cần có khả năng ngoại ngữ tốt (đặc biệt là kỹ năng đọc và viết). Tất cả các ngành nghề liên quan đến ngoại ngữ đều có thể làm được Phiên dịch viên.

Trên thực tế, để làm được Phiên dịch viên tốt thì kỹ năng và kinh nghiệm quan trọng hơn là bằng cấp. Tuy nhiên các công ty dịch thuật chuyên nghiệp khi tuyển dụng vẫn yêu cầu ứng viên cần có bằng cấp liên quan đến ngoại ngữ.

Như vậy nếu bạn xác định làm Phiên dịch viên thì cần trau dồi kỹ năng đọc viết ngoại ngữ. Nắm vững ngữ pháp là rất quan trọng và có vốn từ vựng phong phú cũng là một lợi thế.

Các trường đào tạo ngành Phiên dịch ngôn ngữ tốt nhất Việt Nam hiện nay?

Một số ngôi trường Đại học hàng đầu về đào tạo ngành ngôn ngữ - dịch thuật trên cả nước là:

• Đại học Ngoại ngữ - ĐH Quốc gia Hà Nội.
• Đại học Ngoại thương Hà Nội.
• Đại học Hà Nội.
• Học viện Ngoại giao.
• Khoa Quốc Tế - ĐH Quốc Gia Hà Nội.
• Đại Học Sư Phạm TP. Hồ Chí Minh.
• Đại Học RMIT.
• Đại học Ngoại ngữ - Tin học TP.HCM.
• Đại học Sài Gòn.
• Đại Học Kinh Tế - Tài Chính TP.HCM.
• Đại học Thương Mại.
• Đại học Công Nghiệp.

Mỗi trường đại học, cao đẳng sẽ có những chương trình đào tạo khác nhau, chia thành chuyên ngành ngôn ngữ riêng hoặc đào tạo chung. Tùy vào định hướng nghề nghiệp, việc làm sau này mà bạn sẽ lựa chọn cho mình chuyên ngành phù hợp nhất. Tất nhiên, nếu muốn tìm việc làm Phiên dịch viên thì bạn nên ưu tiên chọn chuyên ngành Ngôn ngữ - dịch thuật.