Điều kiện và Lộ trình trở thành một Chuyên viên phân tích nghiệp vụ?

Chuyên viên phân tích nghiệp vụ (Business Analyst - BA) sẽ là người làm việc với khách hàng để lấy yêu cầu, sau đó chuyển thông tin và thảo luận về những yêu cầu này với team nội bộ Developer hay QC và quản lý document, và là cầu nối giữa các nhóm chức năng và nhóm kỹ thuật. BA là người mang đến những giải pháp để phục vụ các yêu cầu đến từ phía khách hàng, thường được gắn với lĩnh vực công nghệ thông tin, song vị trí này còn có mặt ở mọi ngóc ngách lĩnh vực xã hội.

Lộ trình thăng tiến Chuyên viên phân tích nghiệp vụ 

Thực tập sinh Business analyst

Vị trí thực tập là giai đoạn bắt đầu của sự nghiệp Business Analyst. Trong giai đoạn này, bạn sẽ được học hỏi và áp dụng kiến thức đã học trong môi trường thực tế. Nhiệm vụ chính của bạn là hỗ trợ các dự án, tham gia vào quá trình phân tích và đánh giá dữ liệu, và học cách làm việc trong một nhóm

Chuyên viên phân tích nghiệp vụ (Business Analyst)

Là vị trí khởi đầu dành cho hầu hết những ai hoàn thành công việc thực tập sinh, hoặc người đã có kinh nghiệm làm việc từ 1- 2 năm. Ở mức này, bạn sẽ học cách làm việc trong vai trò Business Analyst, hiểu về quy trình phân tích yêu cầu, thu thập thông tin và thực hiện các nhiệm vụ cơ bản

Middle/ Senior Business Analyst

Khi bạn đã có kinh nghiệm và kiến thức đủ, bạn có thể tiến lên mức Senior Business Analyst. Ở mức này, bạn sẽ đảm nhận các dự án lớn hơn, có trách nhiệm lớn hơn trong việc phân tích yêu cầu, tư vấn giải pháp và làm việc với các bên liên quan

Business Analyst Manager

Nếu bạn có khả năng lãnh đạo và quản lý, bạn có thể tiến lên vị trí Business Analyst Manager. Ở mức này, bạn sẽ đảm nhận vai trò quản lý nhóm Business Analyst, phân công công việc, định hướng chiến lược và đảm bảo chất lượng công việc của nhóm

Business Analyst Consultant

Nếu bạn có kiến thức sâu về lĩnh vực kinh doanh cụ thể và kỹ năng tư vấn mạnh mẽ, bạn có thể trở thành Business Analyst Consultant. Ở mức này, bạn sẽ làm việc với các khách hàng khác nhau, tư vấn về các giải pháp kinh doanh và đưa ra các phân tích chiến lược

Business Analyst Leader

Đây là mức cao nhất trong lộ trình thăng tiến của một Business Analyst. Ở mức này, bạn sẽ đảm nhận vai trò lãnh đạo chiến lược trong lĩnh vực phân tích yêu cầu, định hướng phát triển và đưa ra các quyết định chiến lược cho tổ chức. 

Yêu cầu tuyển dụng Chuyên viên phân tích nghiệp vụ 

Kỹ năng giao tiếp

Giao tiếp là một kỹ năng vô cùng cần thiết trong bất kỳ công việc nào đòi hỏi chuyên môn cao. Điển hình là Business Analyst, công việc này đòi hỏi họ phải phân tích dữ liệu và truyền đạt những thông tin quan trọng đến các cấp cao hơn. Do đó, trong tất cả các kỹ năng cần thiết cho công việc của Business Analyst, giao tiếp giữ vị trí quan trọng nhất.

Ngoài ra, Business Analyst còn cần có khả năng đặt những câu hỏi sâu sắc để có được thông tin phù hợp từ các bên liên quan. Ví dụ: Nếu khách hàng của họ không có hiểu biết về công nghệ và kỹ thuật, họ cần phải biết cách đặt các câu hỏi bằng ngôn ngữ đơn giản để có thể khai thác thông tin tốt hơn.

Kỹ năng về công nghệ và cơ sở dữ liệu

Các chuyên gia phân tích nghiệp vụ cần phải có kiến ​​thức lập trình IT để thực hiện phân tích dữ liệu nhanh hơn và tốt hơn.

Với sự trợ giúp của các ngôn ngữ lập trình IT, dữ liệu khổng lồ có thể được phân tích và hiển thị một cách tinh vi. Ngoài ra, các mô hình kinh doanh có thể nhanh chóng được tạo để dự đoán các phương thức kinh doanh trong tương lai. Bên cạnh đó, các Business Analyst thường làm việc với loại dữ liệu có cấu trúc. Để lưu trữ và xử lý dữ liệu nặng này, họ phải hiểu rõ về cơ sở dữ liệu quan hệ như Microsoft SQL Server, cơ sở dữ liệu MySQL, Oracle DB, cũng như cơ sở dữ liệu NoSQL.

Kỹ năng phân tích

Tư duy phân tích và phản biện là một trong những kỹ năng cốt lõi mà một chuyên gia phân tích kinh doanh cần phải có. Cụ thể, Business Analyst phải có khả năng phân tích và truyền đạt lại các yêu cầu của khách hàng một cách rõ ràng.

Bên cạnh đó, tư duy phản biện giúp Business Analyst đánh giá nhiều lựa chọn trước khi đưa ra giải pháp mong muốn. Hơn thế nữa, một đầu óc phân tích tốt sẽ giúp Business Analyst đạt được các mục tiêu đã nêu ngay cả trong những điều kiện khó khăn như nguồn lực bị giới hạn hoặc các yếu tố thay đổi bất ngờ khác.

Kỹ năng xử lý vấn đề

Công việc của Business Analyst thường xuyên phải đối mặt với sự thay đổi. Chính vì vậy, khả năng xử lý vấn đề là một trong những kỹ năng mà Business Analyst cần rèn giũa để có thể kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh. Từ đó, các dự án có sự tham gia của BA mới có thể được vận hành trơn tru và đảm bảo tiến độ hoàn thành dự án tốt nhất.

Kỹ năng đưa ra quyết định

Các quyết định do Business Analyst đưa ra có tác động trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động kinh doanh của công ty. Do đó, người làm Business Analyst cần phát triển kỹ năng đưa ra quyết định để có thể mang đến những giải pháp hiệu quả nhất cho doanh nghiệp.

Cụ thể, trước khi đưa ra quyết định, BA sẽ cần giải thích vấn đề và tìm ra các cách tiếp cận kinh doanh thay thế. Sau đó, họ thử nghiệm tất cả các cách tiếp cận thay thế và đưa ra quyết định dựa trên suy nghĩ của họ về các cách tiếp cận này. Cuối cùng, họ thử nghiệm và thực hiện giải pháp.

Kỹ năng quản lý dự án

Bên cạnh việc đề xuất các giải pháp cho hoạt động kinh doanh, Business Analyst còn tham gia quản lý trực tiếp các dự án tạo ra các giải pháp đó. Trong đó, các công việc như lập kế hoạch dự án, điều phối nhân viên, dự báo ngân sách, đảm bảo tiến độ dự án,... đều cần BA sử dụng đến kỹ năng quản lý dự án. Vì vậy, BA cần chú trọng phát triển kỹ năng này để có thể điều hành được công việc thuận lợi nhất.

Kỹ năng đàm phán và thuyết phục

Business Analyst đàm phán ở mọi giai đoạn của dự án. Ở giai đoạn đầu của một dự án, kỹ năng đàm phán được sử dụng để quyết định những gì quan trọng cần đưa vào tầm nhìn của dự án.

Sau đó, BA sử dụng kỹ năng đàm phán để xác định yêu cầu nào là bắt buộc và đặt mức độ ưu tiên cho chúng. Khi dự án tiến triển, kỹ năng đàm phán đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định thiết kế chức năng đáp ứng các yêu cầu. Kỹ năng đàm phán cũng được sử dụng để đưa ra các quyết định kỹ thuật.

Do đó, nếu không có kỹ năng đàm phán, BA sẽ không thể tạo ra được những giải pháp nhanh chóng và tối ưu nhất cho khách hàng. Điều này sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty vì họ không thể đưa ra giải pháp kịp thời đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.

Nhạy bén trong kinh doanh 

Để trở thành một BA giỏi, bạn cần kiến ​​thức kinh doanh và sự hiểu biết chiến thuật của doanh nghiệp để triển khai chiến lược cần thiết. Với sự nhạy bén trong kinh doanh, bạn sẽ dễ dàng nắm được kiến ​​thức về bất kỳ lĩnh vực cụ thể nào mà mình muốn.

Business Analyst (BA) cần học gì? 

Với tính chất công việc của một BA, ba nhóm ngành sau đáp ứng được kiến thức nghề cũng như các kỹ năng, hiện đang đào tạo khá rộng rãi trong các ĐH Việt Nam cũng như các nước tiên tiến trên thế giới.

Ngành hệ thống thông tin quản lý

Sinh viên sẽ được đào tạo 3 nhóm kiến thức chính:

• Kinh tế
• Công nghệ thông tin 
• Hệ thống thông tin quản lý cùng các kỹ năng mềm cần thiết

Nhờ vậy, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức về thiết kế, phương pháp quản trị, vận hành hệ thống thông tin, phân tích dữ liệu,... Có thể nói, được đào tạo cả kinh tế và kỹ thuật, các BA có xuất phát điểm từ ngành Hệ thống thông tin quản lý rất thuận lợi.

Ngành Công Nghệ Thông Tin (CNTT)

Ngành CNTT sẽ bao gồm nhiều chuyên ngành như kỹ thuật phần mềm, kỹ thuật máy tính, an toàn thông tin, truyền thông và mạng máy tính,… Về cơ bản, sinh viên học ngành này sẽ có lợi thế khi làm Business Analyst là hiểu rõ được kiến thức về công nghệ thông tin, cách xây dựng, vận hành, bảo trì, phát triển các hệ thống phần mềm, trực tiếp tham gia xây dựng các phần mềm để giải quyết các bài toán thực tế. Ngoài ra, nếu bạn xuất phát từ ngành CNTT và muốn theo nghề BA thì cần bổ sung các kiến thức về nghiệp vụ kinh doanh cũng như kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, kỹ năng giải quyết vấn đề.

Nhóm ngành kinh tế - quản lý

Ngành kinh tế - quản lý gồm những ngành liên quan tới quản trị, tài chính, kế toán/kiểm toán, ngân hàng. Sinh viên học trong các nhóm ngành này có được kiến thức cơ bản về quản trị, kế toán, tài chính, kiểm toán. Đây cũng là một điều kiện thuận lợi khi ra làm BA. Tuy nhiên, nhược điểm của nhóm ngành này là các bạn thiếu các kiến thức nền tảng về CNTT nên sẽ khó khăn trong các việc đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về kỹ thuật. Trong quá trình làm BA, các bạn có thể tự học bổ sung các kiến thức CNTT.

Các trường đào tạo ngành Kỹ thuật tốt nhất ở Việt Nam 

Khu vực Hà Nội

• Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (HUST)
• Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông
• Trường Đại học Công nghệ – Đại học Quốc gia Hà Nội (UIT – VNU)
• Học viện Kỹ thuật Quân sự
• Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội
• Trường Đại học Xây dựng Hà Nội
• Trường Đại học Mở Hà Nội
• Trường Đại học Điện Lực
• Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
• Trường Đại học Giao thông Vận tải
• Trường Đại học FPT
• Trường Đại học Thăng Long

Khu vực TP. HCM

• Trường Đại học Bách khoa TP.HCM
• Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông TP.HCM
• Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM
• Trường Đại học Công nghệ thông tin TP.HCM
• Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM
• Trường ĐH Công nghệ TP.HCM – HUTECH

Nghề Business Analyst (BA) đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích và hiểu nhu cầu kinh doanh của tổ chức. Bằng việc áp dụng kỹ năng phân tích và giao tiếp, Business Analyst giúp cầu nối giữa các bên liên quan và đưa ra giải pháp tối ưu để cải thiện quy trình và hiệu suất kinh doanh. Với khả năng tư duy logic và hiểu biết về công nghệ, nghề Business Analyst mang lại cơ hội phát triển và đóng góp tích cực vào sự thành công của tổ chức.