Thực hiện các cuộc kiểm thử xâm nhập (Penetration Testing)
Bạn sẽ thực hiện các cuộc kiểm thử xâm nhập để đánh giá mức độ an toàn của hệ thống mạng, ứng dụng và cơ sở dữ liệu. Điều này bao gồm việc mô phỏng các cuộc tấn công từ các hacker để tìm ra các lỗ hổng bảo mật. Bạn sẽ sử dụng các công cụ và kỹ thuật như khai thác lỗ hổng, phân tích mã nguồn và kiểm tra cấu hình để xác định điểm yếu. Sau khi phát hiện các lỗ hổng, bạn cần lập báo cáo chi tiết về các nguy cơ và cung cấp các giải pháp khắc phục.
Phân tích và đánh giá các lỗ hổng bảo mật
Sau khi thực hiện kiểm thử, bạn sẽ phân tích kết quả để xác định các lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng. Công việc này yêu cầu bạn phải hiểu sâu về các phương pháp tấn công phổ biến và cách chúng có thể ảnh hưởng đến hệ thống. Bạn cũng cần đánh giá mức độ rủi ro của từng lỗ hổng và xác định mức độ nghiêm trọng của chúng. Dựa trên phân tích này, bạn sẽ cung cấp các khuyến nghị về cách cải thiện hệ thống bảo mật và giảm thiểu nguy cơ bị tấn công.
Tư vấn và hỗ trợ cải thiện hệ thống bảo mật
Bạn sẽ làm việc chặt chẽ với các nhóm kỹ thuật và quản lý để cung cấp các giải pháp bảo mật dựa trên các kết quả kiểm thử. Điều này có thể bao gồm việc tư vấn về cách cấu hình lại hệ thống, cập nhật phần mềm, hoặc triển khai các biện pháp bảo mật bổ sung. Bạn cũng cần theo dõi và hỗ trợ quá trình khắc phục các lỗ hổng bảo mật, đảm bảo rằng các biện pháp được thực hiện hiệu quả và hệ thống được bảo vệ tốt nhất. Công việc này yêu cầu bạn phải giữ liên lạc thường xuyên với các bộ phận liên quan và đảm bảo rằng các giải pháp bảo mật phù hợp với nhu cầu và yêu cầu của tổ chức.
3. Pentester là viết tắt của từ gì? Quy trình Pentest
Pentester là viết tắt của từ Penetration Tester, có nghĩa là "Chuyên gia thử nghiệm xâm nhập". Đây là những chuyên gia bảo mật thực hiện các cuộc kiểm thử xâm nhập vào hệ thống, ứng dụng hoặc mạng của tổ chức để tìm kiếm các lỗ hổng bảo mật và giúp ngăn ngừa các cuộc tấn công thực tế. Quy trình Pentest (Penetration Testing) thường bao gồm các bước cơ bản sau:
Bước 1: Lập kế hoạch và xác định phạm vi
Trước khi thực hiện thử nghiệm, Pentester sẽ làm việc với khách hàng hoặc tổ chức để xác định phạm vi kiểm thử. Điều này bao gồm việc lựa chọn hệ thống, mạng hoặc ứng dụng cần kiểm tra, và các quy tắc về phạm vi (như chỉ kiểm tra từ xa hoặc toàn bộ hệ thống).
Bước 2: Thu thập thông tin (Information Gathering)
Pentester thu thập càng nhiều thông tin càng tốt về hệ thống mục tiêu. Điều này có thể bao gồm việc nghiên cứu tên miền, địa chỉ IP, các dịch vụ đang chạy, hoặc thậm chí là thông tin công khai từ các mạng xã hội. Đây là bước chuẩn bị để tìm ra các điểm yếu tiềm ẩn.
Bước 3: Quét lỗ hổng (Vulnerability Scanning)
Pentester sử dụng các công cụ và kỹ thuật để quét hệ thống nhằm tìm ra các lỗ hổng bảo mật. Các công cụ như Nessus, OpenVAS thường được sử dụng để phát hiện các lỗ hổng phổ biến trong hệ thống và ứng dụng.
Bước 4: Tấn công và khai thác lỗ hổng (Exploitation)
Sau khi phát hiện lỗ hổng, Pentester sẽ thử khai thác các lỗ hổng này để kiểm tra mức độ nghiêm trọng và khả năng truy cập hệ thống của kẻ tấn công. Mục tiêu là xem liệu kẻ tấn công có thể xâm nhập vào hệ thống và gây hại hay không.
Bước 5: Duy trì quyền truy cập (Post-Exploitation)
Nếu Pentester thành công trong việc khai thác lỗ hổng, họ sẽ tiếp tục thử nghiệm để duy trì quyền truy cập vào hệ thống, kiểm tra mức độ nghiêm trọng của việc xâm nhập và đánh giá các hệ thống có thể bị ảnh hưởng.
Bước 6: Báo cáo kết quả (Reporting)
Sau khi hoàn tất thử nghiệm, Pentester sẽ lập báo cáo chi tiết về các lỗ hổng bảo mật tìm thấy, cách thức khai thác và khuyến nghị cách khắc phục. Báo cáo này sẽ giúp tổ chức hiểu được các rủi ro bảo mật và đưa ra các biện pháp bảo vệ thích hợp.
Bước 7: Khắc phục và kiểm tra lại (Remediation and Re-testing)
Sau khi tổ chức đã sửa chữa các lỗ hổng, Pentester có thể thực hiện kiểm tra lại để đảm bảo rằng các biện pháp khắc phục đã hiệu quả và không còn lỗ hổng nào bị bỏ sót.
4. Vai trò của Chuyên gia thử nghiệm xâm nhập trong doanh nghiệp hiện đại
Phát triển web app, mobile app gia tăng
Đầu tiên, các mô hình kinh doanh trong nền kinh tế số đòi hỏi doanh nghiệp phải sử dụng website, ứng dụng mobile để tiếp cận – kết nối – giao tiếp – chăm sóc khách hàng. Điều này vừa là lợi thế, vừa là yêu cầu bắt buộc đối với một số tổ chức. Bởi vì hành vi của người dùng đã thay đổi, họ thích sự tiện lợi, thích làm mọi thứ “online”. Chính vì vậy doanh nghiệp tuy hạn chế được rủi ro khi bán hàng offline như hàng tồn, chi phí mặt bằng; nhưng đồng thời cũng phải gánh thêm các rủi ro mạng: bị hack website, bị hack mobile app, đánh cắp thông tin khách hàng, dữ liệu quan trọng, bị gián đoạn hoạt động, bị nhiễm virus – mã độc, v.v…
Xu hướng chuyển đổi số
Thứ hai, doanh nghiệp hiện đại bị buộc phải chạy theo xu hướng “số hóa” hay “chuyển đổi số”. Việc ứng dụng công nghệ mới vào vận hành doanh nghiệp giúp cắt giảm chi phí nhân lực, vận hành, nhưng cũng làm gia tăng các bề mặt tấn công dành cho tin tặc. Điển hình là ERP dành cho quản trị, CRM giúp lưu trữ thông tin và chăm sóc khách hàng, các thiết bị IoT trong vận hành, v.v. Tất cả những sản phẩm kỹ thuật số này, nếu không được bảo mật đúng cách thì đều có thể trở thành nạn nhân của tội phạm mạng.
Phần mềm SaaS
Thứ ba, xu hướng sử dụng các phần mềm dịch vụ trả tiền theo nhu cầu “as-a-service” gia tăng so với phần mềm mua bản quyền trọn đời (on-premise). Điều này mang lại sự tiện lợi cho người dùng cuối, nhưng cũng làm gia tăng các rủi ro bảo mật cho nhà cung cấp. Việc phân phối các ứng dụng, phần mềm, hạ tầng, nền tảng dưới dạng dịch vụ (SaaS, IaaS, PaaS, FaaS) đòi hỏi kết nối internet liên tục, đồng nghĩa với rủi ro bị tấn công gián đoạn tăng cao, gây ảnh hưởng tới trải nghiệm của người dùng.
Pentest là hình thức phòng ngừa chủ động hiệu quả
Cuối cùng, phương pháp bảo mật bằng hình thức tấn công mô phỏng mang lại cho doanh nghiệp những lợi ích mà các hệ thống phòng thủ tự động không thể có được, dù cho chúng có tiên tiến tới đâu. Bởi các pentester tấn công với tư duy như một tin tặc trong thế giới thực: rất “con người” và đầy tính sáng tạo.
5. Học Pentester ở đâu? Các loại Pentest
Để trở thành một Pentester, bạn có thể học tại các cơ sở đào tạo chuyên ngành bảo mật thông tin, hoặc tham gia các khóa học trực tuyến. Một số địa chỉ uy tín để học Pentester bao gồm:
- Các trường đại học: Các trường như Đại học Bách Khoa Hà Nội, Đại học FPT, Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia TP.HCM thường có các chương trình đào tạo về an ninh mạng và bảo mật thông tin, trong đó có chuyên ngành Pentester. Các trường đào tạo ngành Công nghệ thông tin, Kỹ thuật máy tính tốt nhất Việt Nam hiện nay:
- Đại học Bách khoa Hà Nội
- Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP HCM
- Trường Đại học Công nghệ Thông tin – ĐHQGTPHCM (UIT)
- Trường Đại học RMIT Việt Nam
- Trường Đại học Công nghệ – ĐHQGHN
- Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông
- Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội
- Học Viện Kỹ Thuật Quân Sự
- Học Viện Kỹ Thuật Mật Mã
- Trường Đại Học FPT
- Các khóa học trực tuyến: Các nền tảng như Udemy, Coursera, edX và Pluralsight cung cấp nhiều khóa học chuyên sâu về Pentesting, từ cơ bản đến nâng cao. Một số khóa học như "Certified Ethical Hacker (CEH)" hoặc "Offensive Security Certified Professional (OSCP)" là những chứng chỉ uy tín trong ngành này.
- Các trung tâm đào tạo chuyên sâu: Một số trung tâm chuyên về bảo mật, như Cybrary hoặc EC-Council, cung cấp các chương trình đào tạo dành riêng cho Pentester.
Loại Pentest | Mô tả |
Black-box Pentest | Pentester không có thông tin gì về hệ thống hoặc mạng cần thử nghiệm. Mục tiêu là mô phỏng tấn công từ bên ngoài mà không có sự chuẩn bị trước. |
White-box Pentest | Pentester có quyền truy cập vào mã nguồn, sơ đồ mạng và các tài liệu liên quan, giúp thực hiện kiểm tra chi tiết và toàn diện hơn. |
Gray-box Pentest | Pentester có một phần thông tin về hệ thống (ví dụ: tài khoản người dùng), nhưng không có quyền truy cập đầy đủ như trong white-box. |
Mobile App Pentest | Kiểm thử bảo mật tập trung vào ứng dụng di động, nhằm phát hiện lỗ hổng trong ứng dụng Android hoặc iOS. |
Web Application Pentest | Kiểm thử bảo mật của các ứng dụng web, tìm kiếm các lỗ hổng bảo mật như SQL Injection, XSS, CSRF, v.v. |
Network Pentest | Kiểm tra bảo mật mạng máy tính, xác định các lỗ hổng trong mạng, thiết bị và giao thức. |